Званні і знакі адрознення войскаў СС
спіс артыкулаў у адным з праектаў Вікімедыя / From Wikipedia, the free encyclopedia
Табліца змяшчае званні і знакі адрознення войскаў СС, а таксама іх супастаўленне з іншымі ўзброенымі часцямі СС і з воінскімі званнямі вермахта часоў Другой сусветнай вайны. Пры супастаўленні неабходна ўлічваць гістарычнае паходжанне і спадкаёмства званняў у Германіі з пачатку лістапада 1939 года да канца Трэцяга Рэйху ў 1945 годзе, а таксама прыналежнасць:
- СС (ням.: Schutzstaffel),
- Войскі СС, інакш вафен-СС (ням.: die Waffen-SS, пры нацыстах звычайна die Waffen-). Спачатку называліся «рэзервовымі войскамі СС». Назва «вафен-СС» (войскі СС) была ўпершыню выкарыстана ўзімку 1939/40 года (Самым раннім з вядомых дакументаў, у якім ужыта паняцце «вафен СС», з’яўляецца загад ад 7 лістапада 1939 года, у якім «вафен СС» выступае ў якасці зборнай назвы для «узброеных падраздзяленняў СС і паліцыі»[1]). На Нюрнбергскім працэсе войскі СС былі абвінавачаныя ў ваенных злачынствах.
- Агульныя СС (ням.: Allgemeine SS) — адна з двух асноўных частак СС (разам з войскамі СС). У задачы «агульных СС» уваходзіла, галоўным чынам, ажыццяўленне адміністрацыйна-гаспадарчых функцый на тэрыторыі трэцяга Рэйха. Члены «агульных СС» не лічыліся знаходзячыміся на вайсковай службе ў нацысцкай партыі і не атрымлівалі забеспячэння і абмундзіравання, а выконвалі свае партыйныя абавязкі паралельна з асноўнай працай.
- СА, штурмавыя атрады (ням.: Sturmabteilung), штурмавікі; таксама вядомыя як «карычневакашульнікі» (па аналогіі з італьянскімі «чорнакашульнікамі»). З членаў СА фармаваліся часткі СС «Мёртвая галава» (займаліся аховай канцлагераў), а таксама дывізія СС «Хорст Весель» (на яе пятліцах быў намаляваны сімвал СА). Акрамя таго, грамадзянская адміністрацыя на акупаваных тэрыторыях фарміравалася ў асноўным з членаў СА. Атрады СА, моцна скарочаныя колькасна, праіснавалі да 1945 года, да гэтага часу штурмавікі ўжо не адыгрывалі ніякай ролі ў палітыцы. Магчыма, менавіта таму Нюрнбергскі працэс не прызнаў членаў СА (у адрозненне ад членаў СС) злачыннай групай.
- СД (ням.: SD) — служба бяспекі рэйхсфюрэра СС (ням.: Sicherheitsdienst des Reichsführers SS). Супрацоўнікі СД не насілі на пятліцах рун СС, а пагоны вырабляліся па паліцэйскаму ўзору, з зялёным кантам і асаблівым галуном для сяржанцкага складу.
У сакавіку 1938 года членам палкоў «Лейбштандарт», «Дойчланд» і «Германія» было дазволена замяніць пагоны СС на агульнавайсковыя; у выніку левая пятліца стала лішняй, так як званне сталі паказваць пагоны. З 10 мая 1940 года для войскаў СС было канчаткова вызначана, што салдаты Лейбштандарта і «рэзервовых дывізій» носяць на правай пятліцы знак з рунаў SS, а на левай выключна знакі званняў; выключэнне складала дывізія «Мёртвая галава», якой было дазволена па-ранейшаму насіць з абодвух бакоў эмблемы ў выглядзе чэрапа. Даваенныя пятліцы, якія адлюстроўвалі руніцкія знакі SS і чарапы з лічбамі, літарамі і сімваламі, былі забароненыя «па меркаваннях сакрэтнасці» загадам па СС ад 10 мая 1940 і замененыя стандартнымі значкамі, вядомымі сёння.
Званне рэйхсфюрара СС у Трэцім рэйху мелі два чалавекі — Генрых Гімлер і Карл Ганке (да 1934 «рэйхсфюрар СС» азначала пасаду, а не званне).
Асаблівыя правілы і выключэнні існавалі для кандыдатаў у афіцэры, унтэр-афіцэраў і юнкераў СС.
Так, напрыклад, у СС званне гаўптшарфюрар прысвойвалася звычайна выконваючаму абавязкі старшыні ў роце СС, камандзіра трэцяга (часам і другога) ўзвода ў роце, ці было званнем, якое выкарыстоўвалася для асабістага складу унтэр-афіцэрскага рангу, які служыў у штабах СС або службах бяспекі (такіх як гестапа і СД). Званне гаўптшарфюрар таксама часта выкарыстоўвалася для персаналу канцэнтрацыйных лагераў і асабістага складу айнзатцгруп. Гаўптшарфюрар СС быў вышэй, чым обершарфюрар СС і ніжэй, чым штурмшарфюрар СС, за выключэннем Агульных СС, дзе гаўптшарфюрар было малодшым званнем, якое ішло адразу пасля унтэрштурмфюрар СС.
Званне штурмшарфюрар было заснавана ў чэрвені 1934 года, пасля Ночы доўгіх нажоў. Пры рэарганізацыі СС званне штурмшарфюрар было створана як вышэйшае званне унтэр-афіцэраў у «Войсках у распараджэнні СС» замест звання гаўпттрупфюрар, ужыты ў СА. У 1941 годзе на аснове «Войскаў у распараджэнні СС» паўстала арганізацыя войскаў СС, якая атрымала ў спадчыну званне штурмшарфюрар ад свайго папярэдніка.
Званне унтэрштурмфюрар у СС адпавядала званню лейтэнанта ў вермахце, яно паўстала ў 1934 годзе з пасады кіраўніка падраздзялення СС — трупе (ням.: SS-Truppe). Трупе ахопліваў гарадскі раён, сельскую акругу, па колькасці складаў каля армейскага ўзвода — ад 18 да 45 чалавек, складаўся з трох аддзяленняў — шароў (ням.: SS-Schar), узначальваўся трупфюрарам (ням.: SS-Truppführer) або унтэрштурмфюрарам (ням.: SS-Untersturmführer), у залежнасці ад колькасці. У войсках СС унтэрштурмфюрар, як правіла, займаў пасаду камандзіра ўзвода.