Дуьненайукъара йукъаметтигийн теори
From Wikipedia, the free encyclopedia
Дуьненайукъара йукъаметтигийн тео́ри — дисциплина, шен гуранчохь дуьненайукъара йукъаметтигашка теоретикийн хьажарца гуш йолу. И дисциплино лар а хьо, анализ а йо дуьненайукъара йукъаметтигийн йукъара законийн концепцийн кепара[1]. Оле Холстис йаздо дуьненайукъара йукъаметтигийн теорино болх барах иштта, бес-бесара бӀаьргаш долчу куьзганчохь санна дуьненан хазалла бес-бесара го, амма мадарра ца го. Масала, реалисто дуьненайукъара йукъаметтигашкара билгал белхаш тергал ца бо, ткъа конструктивисто иза чӀогӀа ладаме болх лору. Дуьненайукъара йукъаметтигийн уггар гӀарайаьлла кхо теори — реализм, либерализм, марксизм.
Дуьненайукъара йукъаметтигийн тео́ри йекъа йиш йу принципашца: «позитивистийн/рационалистийн» теореш, пачхьалкхан хьажамехь фокусаци йо анализ тӀехь, «пост-позитивистийн/рефлективистийн», шена йукъабалабо шорбина кхетам, пачхьалкхан хьажам боцуш, кхерамазаллин (дуьненайукъара политика лело оьздангаллин, экономикийн, социалан факторшна чот лелор). Билдаккха деза, бӀоста ойла йолу дуьненайукъара йукъаметтигийн теореш дукха хьолахь геополитикехь цхьаьна хуьлу. Масала, конструктивизм, институционализм, марксизм, кхин а. ТӀаккха а, тахана уггар йаьржина йу реализман а, либерализман а дуьненайукъара йукъаметтигийн ишколаш. ТӀекхеташ бу социалан конструктивизман агӀончаш[2].