NCAA хьалхара дивизионан буьрка схьаэцарехь лидерийн исписка
From Wikipedia, the free encyclopedia
Студентийн спортан къоман ассоциацин (NCAA) хьалхара дивизионехь ша даьккхина шарахь схьаэцарехь уггаре дика баскетболхо схьаэцарехь лору матчашкахь уггаре лакхара юккъера гайтам болу ловзархо. Амма ворхӀ шарахь (1955/1956 – 1961/1962 шерашкахь) оцу номинацехь толамхо билгалвоккхура, турниран дерриг ловзаршкахь шинне командо гулйина уггаре лакхарчу долара дерриг схьаэцаран гайтамашца. Аьлча а оцу муьрехь лорура командин хӀора ловзарера йукъара схьаэцаран барам, шеш схьаэцар а, мостагӀчо схьаэцар а, оцу клубан дерриг шарахь кхаьчна терахьаш тӀаьхьа вовшах а тухий, оцу терахьах лорура командин хӀора ловзархочун процент[1].
Баскетболехь «буьрка схьаэцар» — ловзаран ладаме дакъолг ду, цу тӀе ловзархочо буьрка схьаоьцу аьттонза шина- я кхаа очкон кхосса гӀоьртича я гӀуданан кхоссар дича[2]. ГӀараяьккхина йоцу бакъо ю, схьаэцарехь тоьлуш йолчу командо дукха хьолехь матч а схьайоккху. Схьаэцарехь коьрта говзанчаш бу хьалхара асанера ловзархой — центровойш а, беза форвардаш а, кхечу позицернаш а хуьлу, позицин а, хенан а дика синхаам белахь, уьш сих-сиха уггаре дикачех а хуьлу оцу гайтамца. ХӀинца йолу форматехь NCAA дивизионашка йекъайалар тӀе ца эцна 1973 шеран августехь бен, 1906 – 1955 шерашкахь NCAA чохь яцара цхьан а классификацеш, яцара цул хьалхарчун а — АЦШ Университеташна йукъара спортан ассоциацийн а (IAAUS), ткъа 1955 – 1973 шерашкахь студентийн ассоциации йийкъира шина бухара категорешка: «яккхийра колледжаш» а, «кегийра колледжаш а». Официалан схьаэцарехь NCAA уггаре диканиг, КъБАхь санна, харжа буьйлабелира 1950/1951 шарахь. ТӀаьхьуо къасто буьйлабелира схьаэцарш тӀелатарехь а, дуьхьалонехь а, амма нагахь КъБАхь церан статистика 1973/74 шарахь лело йолийнехь, ткъа NCAA из алело йолийра 2009/2010 шарахь дуьйна[1][3].
NCAA хьалхара дивизионан схьаэцарехь берриг бараман лидер ву студентийн «Ла Салль Эксплорерс» командин ловзархо Гол Том, цуо цкъан а толам ца баьккхина оцу номинацехь, амма шен карьерехь 2201-зза буьрка схьаэцна[4], цу тӀе кхаа шарахь, хӀунда аьлча керлачу ловзархошна официалан бакъо ца елира ассоциацехь ловза 1972 шарахь бен[5][6]. «Маршалл Тандеринг Херд» командехь левзина Слэк Чарли ву цхьаьна матчехь юккъера барам гулбарехь NCAA лидер (25,6 – 1954/1955 шарахь)[7][8]. NCAA божарийн баскетболан официалан рекордийн жайнахь башхалла ялайо 1972/1973 шарахь чекхболучу хьалхара муьран а, цул тӀаьхьарчу муьран а. Цуьнан цхьа бахьна ду 1973 шарахь ассоциации кхаа дивизионе а, NAIA а йекъайалар ду, хӀунда аьлча 1973 шерал хьалха ловзархоша дина цхьадолу схьаэцарш, гӀийлачу командашна дуьхьала дар. Дивизионашка декъар 1972/1973 шарахь хиллехь а, NCAA официалан лору, и шо лигин исторехь хьалхара, хӀунда аьлча 1972 шарахь NCAA студентийн чемпионатехь хьалхара курсашкарчаьрна ловза бакъо яларехь сацам бар бахьнехь[1]. Цундела «Америкин Иглс» ловзархочун Вашингтон Кермитан 1972/1973 шарахь гайтина жамӀ, рекордан ду «NCAA керла эрехь» ловзарехь юккъерачу барамца (20,4)[9][10]. ХӀинца командийн класс дикка тера ю вовшашна, цундела 2000-гӀа шерашкахь схьаэцарехь лидеран барам 15 схьаэцарал сов ца болу ловзарехь[1].
БархӀ ловзархочо и титул шозза сов даьккхира: Райт Лерой, Лукас Джерри, Гилмор Артис, Вашингтон Кермит, Макдэниэл Ксавьер, Миллсэп Пол, Аносике Оу Ди, Уильямс Алан[1], амма Миллсэпа бен ца даьккхира иза кхузза[11][12]. Цул сов, иза реза ца хилира «Луизиана Тек Бульдогс» йукъахь ловза дешаран тӀаьххьарчу шарахь, КъБА йукъахь хьалххе ловзархьама, ткъа иза «Луизиана Тек» йукъа вахнийхьара, цуо и совгӀат доьазза даккха а тарлора. Кхо баскетболхо хилира оцу гайтамца уггаре диканиг, хьалхара курсехь болуш: лакхахь вийцина Миллсэп Пол, а также Миллер Кенни, Бизли Майкл[1]. Оцу номинацехь NCAA 1-ра дивизионан лидераш хилла, кхин а ворхӀ ловзархо, тӀаьхьа йукъатуьйхира баскетболан Сийлаллин залан: Бэйлор Элджин[13], Лукас Джерри[14], Хейвуд Спенсер[15], Гилмор Артис[16], Оладжьювон Хьаким[17], Робинсон Дэвид[18], О’Нил Шакил[19].
Студентийн «Сентенери Джентльмен» командин ловзархо Пэриш Роберт, иштта баскетболан Сийлаллин зал йукъатоьхна волу[20], шина шарахь тӀаьхьий-хьалхий NCAA хьалхара дивизиона лидер хилла буьрка схьаэцарехь, ловзарехь юккъера барам схьаоьцура 1974/1975 шарахь — 15,4, 1975/1976 шарахь —18,0[21][22], амма NCAA керла ловзархо шайгахьа воккхуш харцо яр бахьнехь командин санкцеш хӀиттийна цуьнан жамӀаш дӀадехира шен официалан чоьташкахь, иза деша волавелла 1972/1973 шерера 1977/1978 шо кхаччалц, цундера оцу шерашкахь номинацин толамхой лерира шолгӀа хилларш[23].