![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/J%25E2%2580%2599accuse.jpg/640px-J%25E2%2580%2599accuse.jpg&w=640&q=50)
J'Accuse
From Wikipedia, the free encyclopedia
Cyhoeddwyd J'Accuse ("Rwy'n cyhuddo") gan Émile Zola yn 1898. Roedd swyddog ym myddin Ffrainc, Alfred Dreyfus, wedi ei gyhuddo o drosglwyddo dogfen filwrol gyfrinachol i'r Almaen. Ar 5 Ionawr 1895, cafwyd ef yn euog, ac wedi ei ddiswyddo fel swyddog, condemniwyd ef i garchar am oes ar Ynys y Diafol. Adnabyddwyd y helynt fel Achos Dreyfus.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/J%E2%80%99accuse.jpg/640px-J%E2%80%99accuse.jpg)
Dechreuodd ymgyrch i'w ryddhau, gan fod y dystiolaeth yn ei erbyn yn wan a bod gwrth-semitiaeth yn elfen yn yr achos, gan fod Dreyfus o dras Iddewig. Yn 1898, cyhoeddodd Zola J'Accuse, ar ffurf llythyr agored i Arlywydd Ffrainc, Félix Faure. Ar 13 Ionawr 1898, ymddangosodd y darn ar dudalen flaen L'Aurore, newyddiadur Georges Clemenceau. Rhoddodd Zola enw'r gwir ysbïwr, yr Hwngariad Ferdinand Walsin-Esterhazy. Diweddodd Zola y darn gyda nifer o gyhuddiadau, a rhoddodd y golygydd y pennawd "J'Accuse" uwch ei ben.
Cafodd llythyr Zola effaith sylweddol ar y farn gyhoeddus. Rhyddhawyd Dreyfus o garchar ar 19 Medi 1899, ond dim ond ar 12 Gorffennaf 1906 y dyfarnwyd ef yn ddieuog yn derfynol.