Αζερμπαϊτζάν
χώρα στην περιοχή του Καυκάσου / From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Αζερμπαϊτζάν (αζερικά: Azərbaycan), επισήμως η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν (αζερικά: Azərbaycan Respublikası), είναι χώρα στην περιοχή του Καυκάσου και έχει έκταση 86.600 τ.χλμ. και πληθυσμό 10.187.539 κατοίκους,[1] σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας είναι Αζέροι. Πρωτεύουσα είναι το Μπακού. Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η αζερική ή αζερμπαϊτζανική (μια τουρκική γλώσσα). Συνορεύει με τη Ρωσία, την Αρμενία, το Ιράν, τη Γεωργία και την Τουρκία (μόνον η αυτόνομη περιοχή του Ναχτσιβάν (Nakhchivan).
Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν
Azərbaycan Respublikası | |||
---|---|---|---|
| |||
Εθνικό σύνθημα: Κανένα | |||
Η θέση του Αζερμπαϊτζάν (πράσινο) | |||
και μεγαλύτερη πόλη | Μπακού 40°22′46″N 49°53′28″E | ||
Αζέρικα | |||
Προεδρική Δημοκρατία | |||
Ιλχάμ Αλίγιεφ Μεχριμπάν Αλίεβα Αλί Ασάντοφ | |||
Νομοθετικό σώμα | Εθνοσυνέλευση | ||
Ανεξαρτησία - Κηρύχθηκε - Αναγνωρίστηκε - Ισχύον Σύνταγμα | από Σοβιετική Ένωση 30 Αυγούστου 1991 18 Οκτωβρίου 1991 12 Νοεμβρίου 1995 | ||
• Σύνολο • % Νερό • Σύνορα | 86.600α km2 (114η) 1,6% 2.013 km | ||
Πληθυσμός • Εκτίμηση 3-2024 • Απογραφή 2009 • Πυκνότητα | 10.187.539[1] (93η) 8.922.400 [2] 117,6 κατ./km2 (100η) | ||
ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 165,533 δισ. $[3] (72η) 17.438 $[3] (82η) | ||
ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 37,556 δισ. $[3] (75η) 3.956 $[3] (82η) | ||
ΔΑΑ (2021) | 0,745[4] (91η) – υψηλός | ||
Νόμισμα | Μανάτ (AZN) | ||
• Θερινή ώρα | (UTC +4) (UTC +4 δεν τηρείται) | ||
Internet TLD | .az | ||
Οδηγούν στα | δεξιά | ||
Κωδικός κλήσης | +994 | ||
α Περιλαμβάνονται το Ναχιτσεβάν και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ |
Η Λαϊκή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν ανακήρυξε την ανεξαρτησία της το 1918 και έγινε ένα από τα πρώτα δημοκρατικά κράτη στον Μουσουλμανικό κόσμο. Η χώρα ενσωματώθηκε στη Σοβιετική Ένωση ως Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν.[5] Η σύγχρονη δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν ανακήρυξε την ανεξαρτησία της στις 30 Αυγούστου 1991,[6] πριν την επίσημη διάλυση της ΕΣΣΔ τον Δεκέμβριο του 1991. Το Σεπτέμβριο του 1991, η Αρμενική πλειοψηφία του αμφισβητούμενου Ναγκόρνο-Καραμπάχ αποσχίστηκε για να σχηματίσει τη Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.[7] Η περιοχή και επτά επαρχίες εντός της επικράτειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ έγιναν ντε φάκτο ανεξάρτητες με τον Πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 1994. Αυτές οι περιοχές αναγνωρίζονται διεθνώς ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν, ενώ εκκρεμεί μια λύση για το καθεστώς της περιοχής, η οποία θα βρεθεί μέσω διαπραγματεύσεων που διεξάγονται από τον ΟΑΣΕ.[8][9][10][11]
Το Αζερμπαϊτζάν είναι ενωτικό ημι-προεδρικό κράτος. Είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΑΣΕ, και του προγράμματος Συνεργασία για την Ειρήνη του NATO. Είναι ένα από τα έξι ανεξάρτητα Τουρκικά κράτη, ενεργό μέρος του Τουρκικού Συμβουλίου και μέλος της κοινότητας TÜRKSOY. Το Αζερμπαϊτζάν έχει διπλωματικές σχέσεις με 158 χώρες και είναι μέλος 38 διεθνών οργανισμών.[12] Είναι ιδρυτικό μέλος του Οργανισμού για τη Δημοκρατία και την Οικονομική Ανάπτυξη GUAM, της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ)[13] και του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων. Είναι μέλος των Ηνωμένων Εθνών από το 1992, και εκλέχθηκε ως μέλος στο νεοσύστατο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 9 Μαΐου 2006. Η θητεία της χώρας ξεκίνησε στις 19 Ιουνίου 2006.[14] Το Αζερμπαϊτζάν είναι κράτος μέλος του Κινήματος των Αδεσμεύτων, έχει το καθεστώς παρατηρητή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και είναι ανταποκριτής στη Διεθνή Τηλεπικοινωνιακή Ένωση.[12][15]
Το Σύνταγμα του Αζερμπαϊτζάν δεν ανακηρύσσει κάποια επίσημη θρησκεία και όλες οι μεγάλες πολιτικές δυνάμεις στη χώρα είναι κοσμικές. Ωστόσο, η πλειονότητα του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι.[16] Οι περισσότεροι Αζέροι, ωστόσο, δεν εξασκούν ενεργά κάποια θρησκεία, και η χώρα είναι μία από τις πιο άθρησκες χώρες του Μουσουλμανικού κόσμου, με το 53% να επισημαίνει ότι η θρησκεία έχει μικρή ή καθόλου σημασία στις ζωές τους, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του Κέντρου Pew Research και του Ινστιτούτου Γκάλοπ.[17][18][19] Το Αζερμπαϊτζάν έχει υψηλό επίπεδο ανθρώπινης ανάπτυξης στο οποίο κατατάσσεται ισάξια με τις περισσότερες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες.[20] Έχει υψηλό επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης[21] και αλφαβητισμού,[22] καθώς και μικρό ποσοστό ανεργίας.[23] Ωστόσο, το κυβερνών κόμμα, το Κόμμα του Νέου Αζερμπαϊτζάν, έχει κατηγορηθεί για αυταρχισμό και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[24]