Κράτος-δορυφόρος
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο πολιτικός όρος κράτος-δορυφόρος περιγράφει μια χώρα που τυπικά είναι ανεξάρτητη, αλλά βρίσκεται κάτω από μεγάλη πολιτική, οικονομική και στρατιωτική επιρροή ή έλεγχο από άλλη χώρα. Ο όρος εισήχθη σε αναλογία με τα πλανητικά αντικείμενα που είναι σε τροχιά γύρω από μεγαλύτερα αντικείμενα, όπως είναι μικρά φεγγάρια που γυρίζουν γύρω από μεγαλύτερους πλανήτες, και χρησιμοποιείται κυρίως για να αναφερθεί στις χώρες τις κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης[1] του Συμφώνου της Βαρσοβίας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ή για παράδειγμα για την Μογγολία μεταξύ το 1924-1990[2]. Όπως χρησιμοποιείται για τις χώρες τις κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, υπονοεί ότι αυτές οι χώρες ήταν "δορυφόροι" υπό την ηγεμονία της Σοβιετικής Ένωσης. Σε άλλο πλαίσιο αναφέρεται επίσης και σε χώρες της Σοβιετικής σφαίρας επιρροής κατά το Ψυχρό Πόλεμο—όπως η Βόρεια Κορέα (ειδικά στα χρόνια κοντά στον Πόλεμο της Κορέας του 1950–1953) και την Κούβα (ειδικά μετά την ένταξή της στην Κομεκόν το 1972). Στη Δύση, ο όρος σπάνια έχει χρησιμοποιηθεί για κράτη άλλα από αυτά της Σοβιετικής επιρροής. Στην Σοβιετική Ένωση, ο όρος είχε χρήση για τα κράτη-δορυφόρους της Ναζιστικής Γερμανίας και της Φασιστικής Ιταλίας[εκκρεμεί παραπομπή]
Το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης τοποθετεί τη φράση κράτος-δορυφόρος στα Αγγλικά τουλάχιστον από το 1916.
Σε καιρούς πολέμου ή πολιτικών εντάσεων, τα κράτη-δορυφόροι κάποιες φορές έχουν το ρόλο ενδιάμεσης ζώνης μεταξύ του εχθρικού κράτους και αυτού που έχει τον έλεγχο του δορυφόρου / ων[3]. Ο όρος είναι ένας από τους αρκετούς όρους που είναι αντικείμενο αμφισβήτησης για να περιγράψουν την (υποτιθέμενη) υπόταξη ενός κράτους σε άλλο. Άλλοι τέτοιοι όροι είναι κράτος-μαριονέτα και νεοαποικία. Γενικά ο όρος "κράτος-δορυφόρος" υπονοεί βαθιά ιδεολογική και στρατιωτική υποταγή στην ηγεμονική δύναμη, ενώ το "κράτος-μαριονέτα" υπονοεί πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση, ενώ "νεοαποικία" υπονοεί (συχνά απεχθή) οικονομική εξάρτηση. Ανάλογα σε ποια πλευρά της εξάρτησης δίνεται η έμφαση, ένα κράτος μπορεί να εμπίπτει σε παραπάνω από μία κατηγορία.