Σινοβρετανική Κοινή Διακήρυξη του 1984
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Σινοβρετανική Κοινή Διακήρυξη ήταν μία συνθήκη που υπογράφτηκε μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Κίνας το 1984 και προέβλεπε την μεταβίβαση της κυριαρχίας του Χονγκ Κονγκ από την Βρετανία στην Κίνα. Έως τότε το Χονγκ Κονγκ αποτελούσε Βρετανική Αποικία. Συγκεκριμένα, συμφωνήθηκε ότι το 1997 η Βρετανία θα επέστρεφε Χονγκ Κονγκ, ενώ, από την άλλη, η Κίνα υποσχέθηκε ότι το καπιταλιστικό σύστημα και οι πολιτικές ελευθερίες που απολάμβανε το Χονγκ Κονγκ θα διατηρούνταν ανέγγιχτα για 50 χρόνια, σύμφωνα με το περίφημο μοντέλο «μία χώρα, δύο συστήματα».[1][2][3]
Το Χονγκ Κονγκ ήταν μέρος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας από το 1842, όταν η Κίνα παραχώρησε επ' αόριστον το Νησί του Χονγκ Κονγκ στην Βρετανία, λόγω της ήττας της στον πρώτο πόλεμο του οπίου. Στην συνέχεια, η επικράτεια της αποικίας επεκτάθηκε σε δύο φάσεις: αρχικά το 1860 η Κίνα παραχώρησε την χερσόνησο της Καουλόυν στην Βρετανία, επίσης επ' αόριστον, και έπειτα το 1898, όταν παραχώρησε τα Νέα Εδάφη στο Χονγκ Κονγκ, με μία σύμβαση η οποία έληγε μετά από 99 χρόνια, δηλαδή το 1997.[4] Δεδομένου ότι τα Νέα Εδάφη αποτελούσαν το 92% της επικράτειας του Χονγκ Κονγκ, η διατήρηση της αποικίας χωρίς τα Νέα Εδάφη δεν ήταν βιώσιμη λύση.[5] Για αυτόν τον λόγο οι δύο πλευρές, η Βρετανία και η Κίνα, ξεκίνησαν το 1982 μία σειρά διαπραγματεύσεων για να καθοριστεί ποιο θα ήταν το καθεστώς του Χονγκ Κονγκ μετά το 1997. Αρχικά, το Ηνωμένο Βασίλειο επεδίωκε ανανέωση της σύμβασης των Νέων Εδαφών. Κάτι τέτοιο όμως απορρίφθηκε από το Πεκίνο ως απαράδεκτο. Η Κίνα είχε ως στόχο την ολική επανένωση του Χονγκ Κονγκ, κάτι το οποίο θα επιδίωκε πάση θυσία. Για αυτό, έκανε φάνερό στους Βρετανούς διαπραγματευτές ότι δεν απέκλειε ακόμα και την στρατιωτική παρέμβαση, παρόλο που δεν την προτιμούσε, επειδή δεν ήθελε να αναστατώσει του επενδυτές της περιοχής. Ήταν σαφές ότι, λόγω της μεγάλης εγγύτητας της αποικίας στην Ηπειρωτική Κίνα, η Βρετανία, σε περίπτωση εισβολής της Κίνας, δεν θα μπορούσε να υπερασπιστεί την αποικία της, όπως είχε κάνει αποτελεσματικά με τις νήσους Φώκλαντ το 1982 στον ομώνυμο πόλεμο κατά της Αργεντινής. Μετά από μακρές διαβουλεύσεις τελικά οι δύο πλευρές συμφώνησαν.[6]
Η συμφωνία προέβλεπε, κατ' αρχήν, ότι η κυριαρχία ολόκληρου του Χονγκ Κονγκ θα μεταβιβαζόταν από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κίνα. Η τελευταία όμως διακήρυξε ότι το Χονγκ Κονγκ θα απολάμβανε έναν υψηλό βαθμό αυτονομίας: θα είχε ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα, δικό του κοινοβούλιο και δική του κυβέρνηση η οποία θα μπορούσε να καθορίζει αυτόνομα πολιτικές. Στην ουσία, το Χονγκ Κονγκ θα ακολουθούσε μόνο την εξωτερική και στρατιωτική πολιτική του Πεκίνου.[7]