Σύστημα φυλοκαθορισμού
Σύστημα φυλοκαθορισμού είναι ένα βιολογικό σύστημα που καθορίζει την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών του φύλου σε έναν οργανισμό. / From Wikipedia, the free encyclopedia
Σύστημα φυλοκαθορισμού (sex-determination system) είναι ένα βιολογικό σύστημα που καθορίζει την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών του φύλου (sexual characteristics) σε έναν οργανισμό. Οι περισσότεροι οργανισμοί που δημιουργούν τους απογόνους τους χρησιμοποιώντας σεξουαλική αναπαραγωγή έχουν δύο φύλα. Ενίοτε, υπάρχουν ερμαφρόδιτοι οργανισμοί στη θέση του ενός ή και των δύο φύλων. Υπάρχουν επίσης κάποια είδη που έχουν μόνο ένα φύλο λόγω παρθενογένεσης, την πράξη που ένα θηλυκό αναπαράγει χωρίς γονιμοποίηση (fertilization).
Σε πολλά είδη, ο φυλοκαθορισμός είναι γενετικός: τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν διαφορετικά αλληλόμορφα ή ακόμα διαφορετικά γονίδια που καθορίζουν τη γενετική τους μορφολογία. Στα ζώα, αυτό συνοδεύεται συχνά από χρωμοσωμικές διαφορές, γενικά μέσω των χρωμοσωμικών συνδυασμών XY, ZW, XO, ZO, ή μέσω απλοδιπλοειδίας (haplodiploidy). Η γενετική διαφοροποίηση προκαλείται γενικά από ένα κύριο γονίδιο (μια "θέση φύλου (sex locus)"), με πλήθος άλλα γονίδια να ακολουθούν σε ένα φαινόμενο ντόμινο (domino effect).
Σε άλλες περιπτώσεις, το φύλο του εμβρύου καθορίζεται από περιβαλλοντικές μεταβλητές (όπως η θερμοκρασία). Οι λεπτομέρειες μερικών φυλοκαθοριστικών συστημάτων δεν είναι πλήρως κατανοητές. Οι ελπίδες για μελλοντική εμβρυική ανάλυση βιολογικών συστημάτων περιλαμβάνουν τα αρχικοποιημένα συστήματα πλήρων συστημάτων αναπαραγωγής που μπορούν να μετρηθούν κατά την εγκυμοσύνη για πιο ακριβή καθορισμό εάν το καθοριζόμενο φύλο ενός εμβρύου είναι αρσενικό, ή θηλυκό. Τέτοια ανάλυση βιολογικών συστημάτων μπορεί επίσης να σημαίνει εάν το έμβρυο είναι ερμαφρόδιτο, που συμπεριλαμβάνει μερικώς ή ολικώς αναπαραγωγικά όργανα και αρσενικού και θηλυκού.
Μερικά είδη όπως διάφορα φυτά και ψάρια δεν έχουν σταθερό φύλο και αντίθετα περνούν από κύκλους ζωής και διαδοχική αλλαγή φύλου με βάση γενετικά ερεθίσματα κατά τη διάρκεια των αντίστοιχων σταδίων της ζωής τους. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως εποχές και θερμοκρασία. Τα ανθρώπινα εμβρυικά γεννητικά όργανα μπορούν μερικές φορές να αναπτύξουν ανωμαλίες κατά την μητρική εγκυμοσύνη λόγω μεταλλάξεων στο εμβρυικό σύστημα φυλοκαθορισμού, με αποτέλεσμα το έμβρυο να γίνει μεσοφυλικό.