جنگ بوسنی
درگیری مسلحانه ۱۹۹۲-۱۹۹۵ در بوسنی و هرزگوین / From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ بوسنی یا جنگ در بوسنی و هرزگوین، جنگی مسلحانه و بینالمللی بود که بین ۵ آوریل ۱۹۹۲ تا ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ بین بوسنی و هرزگوین، کرواسی و صربستان جریان داشت و با امضای توافق دیتون در شهر دیتون ایالت اوهایو ایالات متحده آمریکا پایان یافت.[1]
جنگ بوسنی | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگهای یوگسلاو | |||||||||
ساختمان شورای اجرایی در سارایوو (پایتخت بوسنی) در حال سوختن با آتش توپخانه در سال ۱۹۹۲ میلادی، راتکو ملادیچ در کنار دیگر افسران ارتش جمهوری صرب بوسنی، یک سرباز نروژی سازمان ملل متحد در سارایوو.یک فروند لاکهید مارتین Ac130 متعلق به نیرو هوایی ارتش آمریکا در سارایوو. | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
کرواسی (تا ۱۹۹۴)
جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین (تا ۱۹۹۴)
گرگهای ووژاک |
مسلمانان بوسنی و هرزگوین نیروهای سازمان ملل متحد به رهبری ایالات متحده آمریکا ناتو بعد از وتو کردن تحریم های بریتانیا، روسیه و فرانسه توسط بیل کلینتون کرواسی (از ۱۹۹۴) جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین (از ۱۹۹۴) | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
وزدان یوانویچ
میلوراد اولمک
بوریسلاو پلویچ
ژلیکو راژناتویچ
میرکو یوویچ ووجیسلاو ششلی |
| ||||||||
قوا | |||||||||
تقریباً ۱۰۰ هزار نیروی ارتش جمهوری صرب بوسنی
بیش از ۲۰۰هزار نیروی ارتش خلق یوگسلاوی تعداد نامشخصی افراد گروههای عقابهای سفید، گارد داوطلب صرب و گرگهای ووژاک |
تقریباً ۱۰۰ هزار نفر (در ۱۹۹۵) ۸۰۰۰سربازان نیروهای دفاعی کرواسی |
باور عمده بر این است که عدم اختلاف نژادی تا پیش از سال ۱۹۸۰ به دلیل ملیگرایی مؤثری بود که مارشال یوسیپ بروز تیتو حکمفرما کرده بود.[2] پس از فروپاشی یوگسلاوی، و در هنگام ریاستجمهوری اسلوبودان میلوشویچ در صربستان او حس ملیگرای صربها را در سخنرانی معروف به گازیمستان برافروخت. او در این سخنرانی به نبرد کوزوو اشاره کرد.[3] حس قربانی بودن صربها و نیز احساس دشمنی نسبت به بوسنیاییها بر اثر داستانهای اغراقآمیز مبنی بر نقش گروه کوچکی از بوسنیاییها در محاکمهٔ صربها به هنگام نسلکشی اوستاش در دههٔ ۱۹۴۰ برانگیخته شد.[4] تبلیغات صربها اینطور وانمود میکرد که بوسنیاییها از نظر نژادی متفاوت و بیشتر ترکتبار هستند.[5] در حالی که تستهای دیانای نشان میدهد هر دو گروه صربها و بوسنیاییها خزانه ژنی مشترکی دارند.[6] با همهٔ کارزار نفرتی که دولت صربستان هدایت میکرد، برخی از صربها کوشیدند تا از بوسنیاییها در برابر این ستمها دفاع کنند که به تهدید این دسته از صربها انجامید. بهطوری که نظامیان در برههای با بلندگو اعلام میکردند «هر صربی که مسلمانی را محافظت کند درجا کشته میشود».[7]
درگیریها نخست در سال ۱۹۹۱ در اسلوونی و کرواسی و سپس سال بعد از آن بهشکلی بسیار خونین در بوسنی اتفاق افتاد. صربهای بوسنی با الهام گرفتن از اسلوبودان میلوشویچ، که ملیگرایی را جایگزین کمونیسم کرده بود، سعی کردند بوسنی و صربستان را با هم ادغام کنند؛ اقدامی که گویی پژواکی از رؤیای گاوریلو پرنسیپ بود.[8]
اما مسلمانان بوسنیایی خواستار جدایی از یوگسلاوی سابق بودند. در چنین حالی صربهای ساکن بوسنی با این اقدام مخالفت کرده و به سرکوب مسلمانان پرداختند. این حادثه یکی از فجیعترین حوادث تاریخی بهشمار میرود که به نسلکشی، قتلعام و کشتار گروهی اقوام مختلف بوسنی انجامید. در شهر سارایوو پایتخت بوسنی و هرزگوین هزاران نفر کشته شدند. ترتیبات سیاسی بهجا مانده از توافق صلح دیتون در سال ۱۹۹۵ به درگیریها خاتمه داد. اما این توافقات اختلافات ناشی از ایدئولوژیهای ملیگرایانه مسلمانان را که جنگ بهخاطر آنها آغاز شد، التیام نبخشیدهاست. همچنین این توافق، کنترل قدری کمتر از نیمی از کشور و امکان وتوی سیاستهای ملی در بوسنی و هرزگوین را در اختیارشان گذاشت، که این امر جلوی توسعهٔ اقتصاد بوسنی را گرفته و زمینه را برای رواج فساد مالی و اداری فراهم کرده است.