جنگ دوم چچن
From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ دوم چچن (روسی: Втора́я чече́нская война́) یک درگیری مسلحانه در منطقه چچن و دیگر مناطق مرزی قفقاز شمالی بین فدراسیون روسیه و جمهوری چچن ایچکریا بود که از اوت ۱۹۹۹ تا آوریل ۲۰۰۹ به طول انجامید.
جنگ دوم چچن | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از ستیزه روسیه و چچن و ستیزههای پساشوروی | |||||||||
یک گور دستهجمعی در چچن | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
چچن |
ایچکریا
امارت قفقاز مجاهدین[2][3][4][5] گرگهای خاکستری[6][7][8] | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
بوریس یلتسین فهرست کامل:
|
سلیمخان یندربایف † فهرست کامل:
| ||||||||
قوا | |||||||||
~۸۰٬۰۰۰ (در ۱۹۹۹) |
~۲۲٬۰۰۰[10]–۳۰٬۰۰۰[11] (در ۱۹۹۹) | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
۳٬۵۳۶–۳٬۶۳۵ سرباز،[12][13] ۲٬۳۶۴–۲٬۵۷۲ نیروی وزارت کشور،[14][15][16] ۱٬۰۷۲ نیروی پلیس چچن[17][18] و ۱۰۶ نیروی اطلاعاتی[19] کل کشتهشدگان: ۷٬۲۱۷–۷٬۴۲۵* |
۱۴٬۱۱۳ شبهنظامی (۱۹۹۹–۲۰۰۲)[20] ۲٬۱۸۶ شبهنظامی (۲۰۰۳–۲۰۰۹)[21] کل کشتهشدگان: ۱۶٬۲۹۹ | ||||||||
تلفات غیرنظامیان: حدود ۲۵٬۰۰۰ کشته و بیش از ۵٬۰۰۰ تن مفقود در چچن (تخمین عفو بینالملل)[22] سایر تخمینها بین ۸۰٬۰۰۰ تا ۲۵۰٬۰۰۰ کشته[23][24][25] تعداد کل کشتهشدگان: ~۵۰٬۰۰۰–۸۰٬۰۰۰ سایر تخمینها: ~۱۵۰٬۰۰۰–۲۵۰٬۰۰۰ | |||||||||
|
در هفتم اوت ۱۹۹۹، نیروهای اسلامگرای چچنی به منطقه داغستان نفوذ و آن را به عنوان یک کشور مستقل اعلام کردند و نیروهای روسیه همزمان با فراخوان جهادی که در یکم اکتبر در چچن اعلام شد، وارد این منطقه شدند. این لشکرکشی به حکومت مستقل جمهوری چچن ایچکریا پایان داد و کنترل دولت فدرال روسیه را بدین مناطق بازگرداند.[27][28]
طی این جنگ، نیروهای شبهنظامی روسیه و چچنیهای طرفدار آن، در مقابل با جداییطلبان چچن چنگیدند و گروزنی، پایتخت چچن را پس از یک محاصره زمستانی که از اواخر سال ۱۹۹۹ تا فوریه ۲۰۰۰ ادامه داشت، به دست گرفتند. روسیه در مه ۲۰۰۰ و پس از یک آفند تمام عیار، کنترل مستقیم چچن را به دست گرفت ولی با این حال، جنبش مقاومت نظامی چچن در منطقه قفقاز شمالی همچنان تلفات سنگین را بر روسها تحمیل میکند و کنترل سیاسی روسیه بر چچن را برای سالهای آینده نیز به چالش میکشد. برخی از جداییطلبان چچنی همچنین حملاتی علیه غیرنظامیان در روسیه انجام دادند. این حملات و همچنین نقض گسترده حقوق بشر توسط هر دو طرف روسی و تجزیهطلب، محکومیت بینالمللی را به همراه داشتهاست.
تا سال ۱۹۹۹ ، روسیه جنبش جداییطلبانه چچن را به شدت ناتوان کرد و درگیری در مقیاس بزرگ متوقف شد و ارتش و وزارت کشور روسیه از اشغال خیابانها دست برداشتند. بازسازی گروزنی آغاز شد و بخش بزرگی از شهر و مناطق اطراف آن به سرعت بازسازی شدند. خشونتهای پراکنده در سرتاسر قفقاز شمالی تاکنون ادامه دارد و بمبارانهای گاه به گاه و کمینهایی که سربازان فدرال و نیروهای دولتهای منطقه را هدف قرار میدهد هنوز هم رخ میدهند.[29][30]
در ۱۶ آوریل ۲۰۰۹، عملیات دولت در چچن رسماً به پایان رسید.[31] با ترک دوباره منطقه توسط ارتش، مسئولیت برخورد با شورشیان سطح پایین عمدتاً توسط نیروهای پلیس محلی انجام میگیرد. سه ماه بعد احمد زاکایف، رهبر تبعیدشدهٔ دولت جداییطلب خواستار توقف مقاومت مسلحانه در برابر نیروهای پلیس چچن از اول اوت شد و گفت که امیدوار است «با شروع این روز چچنیها هرگز به یکدیگر شلیک نکنند».[32] این نشانه پایان مناقشه چچن بود.
آمار دقیق مرگ و میر ناشی از این درگیری مشخص نیست. تلفات روسیه در حدود ۷٬۵۰۰ (آمار رسمی دولت روسیه)[33] یا ۱۴٬۰۰۰ نفر (آمار کمیته مادران سربازان روسیه)[34] اعلام شدهاست. منابع غیررسمی بین ۲۵٬۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ کشته یا مفقود را که عمدتاً از غیرنظامیان چچن بودند، تخمین میزنند.[35]