سلجوقیان کرمان
شاخهای از دودمان سلجوقیان در جنوب ایران کنونی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سَلْجوقیانِ کِرمان یا آلقاوَرْد یا قاوَرْدیان، شاخهای از سلجوقیان بودند که از حدود قرن ۵ تا اواخر قرن ۶ هجری در بخشهایی از کرمان و مکران حکومت میکردند. مؤسس این سلسله، عماد الدین قرا ارسلان قاورد بود که پس از تسلیم حاکم بویهای، ابوکالیجار دیلمی، حکومت این دیار را بر عهده گرفت. در این دوران بود که برای نخستین بار حکومتی مستقل در کرمان تشکیل شد و این سرزمین از لحاظ اقتصادی، فرهنگی، علمی و ادبی به اوج قدرت خود رسید. سرانجام این حکومت پس از ۱۵۰ سال، با ورود و یورش ملک دینار، رهبر غزها سقوط کرد.
سلجوقیان کرمان قاوٙرْدیان یا آل قاوٙرد سلجوقی | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۴۴۰/۱۰۴۸–۵۸۳/۱۱۸۷ | |||||||||||
قلمرو قاوردیان در اوج قدرت | |||||||||||
وضعیت | سلطنتی | ||||||||||
پایتخت | کرمان[1] | ||||||||||
پایتخت در تبعید | بم جیرفت | ||||||||||
زبان(های) رایج | فارسی | ||||||||||
دین(ها) | اسلام (سنی)[2][3] | ||||||||||
حکومت | سلطنتی | ||||||||||
سلطان | |||||||||||
• ۴۴۰–۴۶۵ هـ. ق | قرا ارسلان قاورد (نخستین) | ||||||||||
• ۵۷۹–۵۸۳ هـ. ق | محمدشاه دوم (آخرین) | ||||||||||
دوره تاریخی | دوران میانه ایران | ||||||||||
• بنیانگذاری | ۴۴۰/۱۰۴۸ | ||||||||||
• جنگ کرج ابی دلف | ۴۶۵[4] | ||||||||||
• اسماعیلی شدن ایرانشاه | ۴۹۵[5] | ||||||||||
• جنگهای داخلی | ۵۶۲–۵۷۲[6] | ||||||||||
• هجوم طوایف غز | ۵۷۵[7] | ||||||||||
• فروپاشی | ۵۸۳/۱۱۸۷ | ||||||||||
مساحت | |||||||||||
۴۶۵ هجری | ۴۳۳٬۳۸۹ کیلومتر مربع (۱۶۷٬۳۳۲ مایل مربع) | ||||||||||
۵۸۳ هجری | ۱۰۶٬۱۹۶ کیلومتر مربع (۴۱٬۰۰۳ مایل مربع) | ||||||||||
| |||||||||||
امروز بخشی از | فهرست |
این حکومت نخستین حکومت محلی قدرتمند در منطقه کرمان و مکران است که توانست علاوه بر ثبات سیاسی و امنیتی، رونق اقتصادی را در مناطق این ایالت به وجود بیاورد. در این دوران بود که با رونق گرفتن بنادر تیس، هرمز و کیش، جادهٔ ادویه رونق گرفت و این ایالت به عنوان شاهراه این جادهٔ مهم اقتصادی توانست با شرایطی که ایجاد کرده بود، از ثروت سرشاری برخوردار شود. در باب شرایط علمی و اجتماعی، در این زمان با اهتمام شاهانی همچون محمدشاه دوم، مراکزی علمی و فرهنگی در ایالت کرمان بنا شد و با این اقدامات، کرمان که از مراکز اصلی علمی دور بود، خود مرکزی علمی در منطقهٔ جنوب شرق فلات ایران شد. از اقدامات دیگر این سلسله در زمینه علمی میتوان به حمایت از علما، تأسیس مدارس، تشویق اهل شعر و ادب و ساخت کتابخانههای بزرگ اشاره کرد. این رونق علمی حتی تا عهد قراختاییان کرمان، در سدهٔ هفتم هجری ادامه داشت. همچنین در سایهٔ خاندان قاوردیان، کرمان و مکران در زمینههای کشاورزی، دامپروری و آبادانی و بازرگانی رشد کرد؛ که اینها خود در ادامه منجر به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیز شدند.