નોર્ધન આયર્લેન્ડ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ઉત્તરી આયર્લૅન્ડ (Irish: Tuaisceart Éireann, અલ્સ્ટર સ્કૉટ્સ: નોર્લિન એર્લૅન ) એ યુનાઈટેડ કિંગડ્મના ચાર દેશો માંહેનો એક છે.[3][4] તે આયર્લૅન્ડ ટાપુની ઉત્તર-પૂર્વે આવેલો છે, તેની સરહદ પ્રજાસત્તાક આયર્લૅન્ડની દક્ષિણ અને પશ્ચિમ સરહદ સાથે મળે છે. 2001ની યુકે(UK) જનગણના વખતે તેની જનસંખ્યા 1,685,000 હતી, જેમાં ટાપુની કુલ જનસંખ્યાના લગભગ 30% અને યુનાઈટેડ કિંગડ્મની જનસંખ્યાના લગભગ 3%નો સમાવેશ થતો હતો.
Northern Ireland Tuaisceart Éireann Norlin Airlann | |
---|---|
નોર્ધન આયર્લેન્ડ નું સ્થાન (orange) – in the European continent (caramel & white) | |
રાજધાની and largest city | Belfast |
અધિકૃત ભાષાઓ | English Irish Ulster Scots1 |
વંશીય જૂથો | 99.15% White (91.0% Northern Ireland born, 8.15% other white), 0.41% Asian, 0.10% Irish Traveller, 0.34% others.[1] |
સરકાર | Constitutional monarchy Consociationalism |
• Monarch | Elizabeth II |
• Prime Minister of the United Kingdom | David Cameron MP |
• First Minister | Peter Robinson MLA |
• deputy First Minister | Martin McGuinness MLA MP |
• Secretary of State | Owen Paterson MP |
Establishment | |
• Government of Ireland Act | 3 May 1921 |
વિસ્તાર | |
• કુલ | 13,843 km2 (5,345 sq mi) |
વસ્તી | |
• 2009 અંદાજીત | 1,789,000[2] |
• 2001 વસ્તી ગણતરી | 1,685,267 |
• ગીચતા | 122/km2 (316.0/sq mi) |
GDP (PPP) | 2002 અંદાજીત |
• કુલ | £33.2 billion |
• Per capita | £19,603 |
ચલણ | Pound sterling (GBP) |
સમય વિસ્તાર | UTC+0 (GMT) |
• ઉનાળુ (DST) | UTC+1 (BST) |
વાહન દિશા | left |
ટેલિફોન કોડ | +443 |
ISO 3166 કોડ | GB-NIR |
ઇન્ટરનેટ ડોમેઇન (TLD) | .uk2 |
|
ઉત્તરી આયર્લૅન્ડમાં અલ્સ્ટરના આયરિશ પ્રાંતની નવ કાઉન્ટી(પરગણા)માંથી છ કાઉન્ટીનો સમાવેશ થાય છે. તેની રચના આયર્લૅન્ડ સરકારના અધિનિયમ 1920 અંતર્ગત 3 મે 1921ના યુનાઈટેડ કિંગડ્મના અલગ વિભાગ તરીકે કરવામાં આવી હતી,[5] જો કે તેનાં બંધારણીય મૂળ ગ્રેટ બ્રિટન અને આયર્લૅન્ડ વચ્ચે 1800માં થયેલા યુનિયનના અધિનિયમમાં પડેલાં હતાં. 50થી વધુ વર્ષો સુધી તેને પોતાની જ વિકસિત સરકાર અને સંસદ હતી. આ સંસ્થાઓને 1972માં સ્થગિત કરવામાં આવી અને 1973માં સમાપ્ત કરવામાં આવી. સ્થાનિક સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓની સ્થાપના માટે ફરી ફરીથી પ્રયત્નો કરવામાં આવ્યા અને અંતે ઉત્તરી આયર્લૅન્ડની વહીવટી અને ઉત્તરી આયર્લૅન્ડની ઍસેમ્બલીની વર્તમાન વ્યવસ્થા અસ્તિત્વમાં આવી. વિધાનસભા સર્વ-સમાજ-ઉત્કર્ષના સિદ્ધાન્તો આધારિત લોકશાહી અનુસાર કાર્ય કરે છે, જેમાં બધી કોમોના સમર્થનની જરૂર રહે છે.
ઉત્તરી આયર્લૅન્ડ ઘણાં વર્ષો સુધી હિંસા અને કટુ જાતિ-રાજકીય સંઘર્ષ-ટ્રબ્લ્સ(Troubles)નો પ્રદેશ રહ્યો, જેનું કારણ મુખ્યરૂપે રોમન કૅથલિક બહુમતિ ધરાવતા રાષ્ટ્રવાદીઓ અને મુખ્યરૂપે પ્રોટેસ્ટન્ટ બહુમતિ ધરાવતા સંઘવાદીઓ વચ્ચેના ભાગલા રહ્યા. સંઘવાદીઓ ઇચ્છે છે કે ઉત્તરી આયર્લૅન્ડ યુનાઈટેડ કિંગડ્મના ભાગ રૂપે રહે,[6] જ્યારે રાષ્ટ્રવાદીઓ ઇચ્છે છે કે તે રાજકીય રીતે, બ્રિટિશ શાસનથી સ્વતંત્ર, બાકીના આયર્લૅન્ડ સાથે ફરીથી ભળી જાય.[7][8][9][10] 1998ના "ગુડ ફ્રાઈડે કરાર" ઉપર સહી થઈ ત્યારથી, ટ્રબ્લ્સ(Troubles)માં સામેલ મોટા ભાગના સંસદીય જૂથોએ પોતાનાં શસ્ત્ર અભિયાનો બંધ કરી દીધાં છે.
આવા અનોખા ઇતિહાસને કારણે ઉત્તરી આયર્લૅન્ડના પ્રતીકવાદ, નામ અને વિવરણનો પ્રશ્ન જટિલ રહ્યો છે, તથા એ જ રીતે નાગરિકતા અને ઓળખનો પ્રશ્ન પણ ગૂંચવાડાભર્યો છે. ટૂંકમાં, સંઘવાદીઓ પોતાને બ્રિટિશ લેખે છે અને રાષ્ટ્રવાદીઓ પોતાને આયરિશ તરીકે સમજે છે, તેમ છતાં તેમની આ ઓળખ પરસ્પરની દૃષ્ટિએ એકાંગી કે અનન્ય નથી.