ԼԳԲՏ շարժման պատմությունը ԱՄՆ-ում
From Wikipedia, the free encyclopedia
ԼԳԲՏ շարժման պատմությունը ԱՄՆ-ում մինչև 20-րդ դարը եղել է այն մարդկանց պատմությունը, որոնք սպառնացող հետապնդումների, սոցիալական հետապնդումների և խտրականության պայմաններում կարողացել են թաքցնել իրենց սեռական կողմնորոշումը։ Այս գաղտնիության պատճառով, որի համար «in the closet» արտահայտությունը ամրագրվել է անգլերենում, պատմական հետազոտություններն այսօր բախվում են աղբյուրի թերի կամ բացակայող տեղեկատվության հետ։ Հատկապես վատ է փաստագրված լեսբուհիների կյանքը մինչև 20-րդ դարի երկրորդ կեսը։ Այնուամենայնիվ, դեռ 20-րդ դարի սկզբին կարելի է հիշատակումներ գտնել առանձին ենթամշակույթների գոյության մասին, որոնցում միասեռական ապրելակերպը չէր դատապարտվում։
Այս հոդվածի չեզոքությունը կասկածի ենթակա է։ Խնդրում ենք նայել քննարկման էջի բացատրությունը։ Խնդրում ենք չհեռացնել այս պիտակը մինչև խնդիրը չլուծվի։ |
Ինչպես շատ այլ երկրներում, ԱՄՆ-ում համասեռամոլության մշակութային ընկալումը պատմության ընթացքում փոխվել է «մեղքից» մինչև «հանցագործություն» և «հիվանդություն», հետո մինչև «բնական գոյություն»։ Քանի որ ամերիկյան նահանգներից յուրաքանչյուրն ունի իր քրեական օրենքները, ԱՄՆ-ում միասեռական գործողությունների ապաքրեականացումը պահանջում էր բազմաթիվ անհատական քայլեր։ Իլինոյսը առաջին նահանգն էր, որը 1962 թվականին վերացրել է սեռական այլասերվածության դեմ օրենքը, որը ներառում էր նաև համասեռամոլությունը։ Այլ նահանգներում մինչև 2003 թվականը գոյություն է ունեցել պատիժ միասեռական գործողությունների համար։
Իրավական կարգավորումը մեծապես հետ էր մնում սոցիալ-մշակութային զարգացումից։ Համասեռամոլների հավասարությունը սեռականության ընդհանուր ազատագրման մի մասն ու արդյունքն էր մշակութային ավանդույթներից, որոնք 20-րդ դարում ավելի ու ավելի է կորցրել իր նշանակությունը և իր տեղը զիջել սեռական ինքնորոշման հայեցակարգին։
ԱՄՆ-ում միասեռական էմանսիպացիան սկսվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ Կարևոր թիրախներ էին Ալֆրեդ Քինսիի «Մարդու սեռական վարքագիծ» հետազոտությունը (1948), Մատաշինի միության հիմնադրումը (1950), ավելի ուշ համասեռամոլ ակտիվիստների մասնակցությունը սևամորթ քաղաքացիական իրավունքների շարժմանը (1955-1968), Ստոունուոլի ապստամբությունները (1969), այնպիսի կազմակերպությունների ստեղծումը, ինչպիսիք են Նույնասեռականների ազատագրման միությունը (1969), համասեռամոլության վերացումը Ամերիկյան հոգեբուժական ասոցիացիայի հիվանդությունների ցանկից (1973), նույասեռական-շարժումները ՁԻԱՀ-ի համաճարակի ժամանակ (1981), այնպիսի փոքրամասնությունների ներառումը, ինչպես տրանսսեքսուալները (1990-ականներից) և 20-րդI դարում քաղաքական պայքարը միասեռ ամուսնությունների համար։