Súrínam
From Wikipedia, the free encyclopedia
Republiek Suriname | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Justitia - Pietas - Fides (latína: Réttlæti - Trúrækni - Tryggð) | |
Þjóðsöngur: God zij met ons Suriname | |
Höfuðborg | Paramaríbó |
Opinbert tungumál | hollenska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Chan Santokhi |
Sjálfstæði | |
• frá Hollandi | 25. nóvember 1975 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
90. sæti 163.821 km² 1,1 |
Mannfjöldi • Samtals (2018) • Þéttleiki byggðar |
171. sæti 575.990 2,9/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2019 |
• Samtals | 9,044 millj. dala (152. sæti) |
• Á mann | 15.845 dalir (86. sæti) |
VÞL (2018) | 0.724 (98. sæti) |
Gjaldmiðill | súrínamskur dalur |
Tímabelti | UTC-3 |
Þjóðarlén | .sr |
Landsnúmer | +597 |
Súrínam er land á norðausturströnd Suður-Ameríku. Súrínam á landamæri að Gvæjana í vestri, Frönsku Gvæjana í austri og Brasilíu í suðri. Í norðri liggur landið að Atlantshafi. Súrínam er minnsta fullvalda ríkið í Suður-Ameríku þar sem það er aðeins um 165.000 ferkílómetrar að stærð. Íbúar eru rúmlega hálf milljón og búa flestir á norðurströnd landsins þar sem höfuðborgin Paramaríbó er.
Súrínam er hitabeltisland þar sem um 80% landsins eru þakin regnskógi. Vegna þeirra er landið í plús þegar kemur að kolefnishlutleysi, það er, Súrínam bindur meira kolefni en það leysir. Efnahagur landsins byggist á námavinnslu, einkum báxíts, gulls og jarðefnaeldsneytis, auk landbúnaðar.
Súrínam var byggt ýmsum frumbyggjaþjóðum áður en Evrópumenn hófu að leggja landið undir sig á 16. öld. Hollendingar lögðu landið undir sig árið 1667 og stofnuðu þar nýlenduna Hollensku Gvæjana. Hollendingar hófu sykurframleiðslu með plantekrubúskap sem reiddi sig á þræla frá Afríku. Súrínamfélagið rak nýlenduna frá 1683 til 1795. Landið varð eitt af löndum Konungsríkisins Hollands árið 1954 og hlaut fullt sjálfstæði 25. nóvember 1975. Súrínam hefur enn mikil menningarleg og efnahagsleg tengsl við Holland.
Menningarlega er Súrínam oft talið til Karíbahafslanda fremur en Suður-Ameríkulanda og landið er aðili að CARICOM. Opinbert tungumál Súrínam er hollenska, en 30% þjóðarinnar talar sranan tongo, sem er blendingsmál sem byggist á ensku. Súrínam er eina sjálfstæða ríkið utan Evrópu þar sem hollenska er opinbert mál og töluð af meirihluta íbúa. Íbúar eru af fjölbreyttum uppruna, afkomendur frumbyggja, afrískra þræla, Marona og Evrópubúa, auk verkafólks frá Hollensku Austur-Indíum, Indlandi, Kína, Maroníta frá Líbanon og Gyðinga. Súrínömsk matargerð er þannig einstök blanda matarhefða úr ólíkum áttum.