អាហ្សង់ទីន
ប្រទេសនៅអាមេរិកខាងត្បូង / From Wikipedia, the free encyclopedia
ប្រទេសអាហ្សង់ទីន (ភាសាអេស្ប៉ាញ៖ Argentina) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋអាហ្សង់ទីន (ភាសាអេស្ប៉ាញ៖ República Argentina) គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅប៉ែកខាងត្បូងនៃទ្វីបអាមេរិកខាងត្បូង។ អាហ្សង់ទីនបានគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីសរុប ២,៧៨០,២០០ គម២ ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាប្រទេសដែលមានទំហំធំបំផុតទីពីរនៅអាមេរិកខាងត្បូង (បន្ទាប់ពីប្រេស៊ីល) ធំបំផុតទីបួននៅទ្វីបអាមេរិកទាំងមូល និងធំបំផុតទីប្រាំបីនៅលើពិភពលោក។ ប្រទេសនេះមានព្រំដែនជាប់ជាមួយប្រទេសឈីលីនៅភាគខាងលិច បូលីវីនិងប៉ារ៉ាគ្វេនៅភាគខាងជើង ទិសឦសាន្តជាប់នឹងប្រទេសប្រេស៊ីល និងប្រទេសអ៊ូរុយគ្វេនៅភាគខាងកើត។ អាហ្សង់ទីនគឺជារដ្ឋសហព័ន្ធដែលបែងចែកទៅជាខេត្តចំនួនម្ភៃបី និងមានទីក្រុងស្វយ័តមួយដែលត្រូវជារដ្ឋធានីសហព័ន្ធ និងទីក្រុងធំបំផុតរបស់ប្រទេស ពោលគឺប៊ុយណូស៊ែ។ ខេត្ត និងរដ្ឋធានីមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញរៀងៗខ្លួន ប៉ុន្តែត្រូវស្ថិតនៅក្រោមប្រព័ន្ធសហព័ន្ធ។ អាហ្សង់ទីនបានទាមទារអធិបតេយ្យភាពលើផ្នែកមួយនៃតំបន់អង់តាកទិក កោះហ្វកឡិន និងប្រជុំកោះចចជីខាងត្បូង និងសាំងវិចខាងត្បូង។
República Argentina (ភាសាអេស្ប៉ាញ) | |
---|---|
បាវចនា "En unión y libertad" "ក្នុងឯកភាព និងសេរីភាព" | |
ភ្លេងជាតិ "Himno Nacional Argentino" ("ភ្លេងជាតិអាហ្សង់ទីន") | |
ទីតាំងប្រទេសអាហ្សង់ទីន (ក្រហម) នៅលើភូគោល | |
រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត | ប៊ុយណូស៊ែ 34°36′S 58°23′W |
ភាសាផ្លូវការ | ភាសាអេស្ប៉ាញ |
ភាសាទទួលស្គាល់តាមតំបន់ | |
ក្រុមជនជាតិ |
|
សាសនា (ឆ្នាំ ២០១៩)[7] |
|
រដ្ឋាភិបាល | សាធារណរដ្ឋប្រធានាធិបតីនិយមសហព័ន្ធ |
- ប្រធានាធិបតី | អាល់ប៊ឺតូ ហ្វែណង់ដេស |
- អនុប្រធានាធិបតី | គ្រីស្ទីណា ហ្វែណង់ដេស ដឺ កៀឈ្នើរ |
- ប្រធានគណៈរដ្ឋមន្ត្រី | ហ័ន ល្វីស ម៉ាន់សួរ |
- ប្រធានសភាតំណាងរាស្ត្រ | ស៊ែរជីអូ ម៉ាសា |
- ប្រធានតុលាការកំពូល | កាឡូស រ៉ូសិនក្រាន់ស៍ |
នីតិបញ្ញត្តិ | សមាជជាតិ |
ព្រឹទ្ធសភា | |
- សភាជាន់ទាប | សភាតំណាងរាស្ត្រ |
ទទួលឯករាជ្យពី អេស្ប៉ាញ | |
- បដិវត្តន៍ខែឧសភា | ២៥ ឧសភា ១៨១០ |
- ប្រកាសឯករាជ្យ | ៩ កក្កដា ១៨១៦ |
- ប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ | ១ ឧសភា ១៨៥៣ |
ក្រឡាផ្ទៃ | |
- ផ្ទៃសរុប | ២,៧៨០,៤០០ គ.ម២ [តំ.ក្រៅ 1] (ទី៨) |
- ផ្ទៃទឹក (%) | ១.៥៧ |
ប្រជាជន | |
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១) | ៤៥,៦០៥,៨២៦[9] (ទី៣១) |
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១០) | ៤០,១១៧,០៩៦[8] |
- ដង់ស៊ីតេ | ១៤.៤ នាក់/គ.ម២ (ទី២១៤) |
GDP (PPP) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២) |
- សរុប | ១.០៤៩ ទ្រីលានដុល្លារ[10] (ទី២៦) |
- ក្នុងម្នាក់ | ២២,៨៩១ ដុល្លារ[10] (ទី៥៦) |
GDP (ចារឹក) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២) |
- សរុប | ៤៥៥.១៧២ ពាន់លានដុល្លារ[10] (ទី២៥) |
- ក្នុងម្នាក់ | ៩,៩២៩ ដុល្លារ[10] (ទី៥៣) |
ជីនី (២០២០) | ៤២.៩[11][12] មធ្យម |
HDI (២០១៩) | ០.៨៤៥[13] ខ្ពស់ណាស់ · ទី៤៦ |
រូបិយវត្ថុ | ប៉េសូអាហ្សង់ទីន ($) (ARS) |
ល្វែងម៉ោង | UTC+៣ (ART) |
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ | ថ្ងៃ/ខែ/ឆ្នាំ – dd/mm/yyyy (ស.ស.) |
ទិសបើកបរ | ស្ដាំ |
កូដហៅទូរស័ព្ទ | +៥៤ |
កូដ ISO 3166 | AR |
ដែនកម្រិតខ្ពស់ | .ar |
វត្តមានរបស់មនុស្សដំបូងបង្អស់ដែលបានកត់ត្រានៅអាហ្សង់ទីននាសម័យទំនើបនេះមានតាំងពីសម័យកាល Paleolithic ។[14] ប្រទេសនេះស្ថិតនៅក្នុងអាណានិគមអេស្ប៉ាញនៃតំបន់នេះក្នុងអំឡុងពេលសតវត្សទី 16 ។[15]
ប្រទេសអាហ្សង់ទីនរក្សាឋានៈជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនជាមហាអំណាចកណ្តាលនៅក្នុងកិច្ចការអន្តរជាតិនិងជាមហាអំណាចក្នុងតំបន់និងនៅអាមេរិចឡាទីន។ ប្រទេសអាហ្សង់ទីនមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទី 2 នៅអាមេរិកខាងត្បូងហើយជាប្រទេសធំទីបីនៅអាមេរិកឡាទីននិងជាសមាជិកនៃប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចធំ ៗ G-15 និង G-20 ។ វាក៏ជាសមាជិកស្ថាបនិករបស់ អង្គការសហប្រជាជាតិ ធនាគារពិភពលោក អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក Mercosur សហភាពប្រជាជាតិអាមេរិកខាងត្បូង សហគមន៍នៃរដ្ឋអាមេរិកឡាទីននិងការាបៀន និង អង្គការ Ibero អាមេរិកអាមេរិក ។ វាគឺជាប្រទេសដែលមានសន្ទស្សន៍ខ្ពស់បំផុតលំដាប់ទី 2 នៅអាមេរិកឡាទីនលើសន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស។