Baruch Spinoza
From Wikipedia, the free encyclopedia
Baruch Spinoza (24ê çiriya paşîn a 1632ê Amsterdam – 21ê Reşemeh 1677ê Lahey) fîlozofekî holendî yê ko bi eslê xwe cihuyê sefardî bû.
Jidayikbûn | |
---|---|
Mirin | |
Cihê goristanê |
Nieuwe Kerk (en) |
Navê rastî | |
Serdem |
17th-century philosophy (en) |
Hevwelatî |
Dutch Republic (en) |
Pîşe |
Fîlozof, tercimanê Incîlê, grinder of lenses, political scientist, grammarian, teolog |
Bav |
Miguel de Espinoza (d) |
Dê |
Hanna Debora d'Espinoza (d) |
Qadên xebatê | |
Endamê |
Collegiants (en) (- |
Tevger |
Rasyonalîzm, felsefeya rojavayê (en) |
Xwendekarê |
Franciscus van den Enden (en) () |
Bandorbar |
René Descartes, Parmenîdês, Îbn Meymûn, Ksenofanês, Niccolò Machiavelli, Îbn Tufeyl, Nicolas Malebranche (en), Giordano Bruno, Francis Bacon, Thomas Hobbes, Îbnî Ruşd, Demokrîtos, Epikuros (en), Lucretius (en), Hasdai Crescas (en), Îbn Sîna, Platon, Arîstotelês |
Ev nav mezinên cihûyan li wî kiribû. Lê Amesterdamiyan jê ra digot Benedictus de Spinoza an Bento d'Espiñoza. Bi René Descartes û Gottfried Leibniz ra ji rasyonalîstên herî mezin ên sedsala 17ê ye. Ew ji ber kitêba xwe ya herî grîng Ethica yê wekî yek ji mezintirîn sincbaweran dihêt niyasîn. Ew bi pîşeya xwe berçaviksaz bû û nîskok (lênz) çêdikirin. Nivîsînên wî nîşa didin ko wî şehrezayiyeka mezin di warê matêmatîkê da hebûye.
Bandora wî ya mezin li paş mirina wî, dema kitêba wî Opera Posthuma belavbûy, diyar bû. Ew wekî rêxweşkerekê ruhnhizriyê anko enlightmentê li sedsala 18ê û wekî rexnegirê nûdem yê Tewratê dihat naskirin