Alternacja (językoznawstwo)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Alternacja – w dziedzinie fonetyki oznacza oboczność tematu lub rdzenia wyrazu, czyli wymianę głosek fonetycznie różnych, lecz pokrewnych pod względem etymologicznym (np. stół – stole, dwór – dworze, grób – grobie).
Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
Ten artykuł od 2019-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
W niektórych językach alternacja pełni funkcję uściślania znaczenia wyrazów. Typowym przykładem są tu języki semickie, w których nośnikiem znaczenia wyrazu jest rdzeń trójspółgłoskowy, określający pole semantyczne wyrazu. Wstawianie określonych samogłosek, a także przyrostków, przedrostków i międzyrostków, zmienia znaczenie wyrazu w obrębie danego pola. Dla przykładu, w języku arabskim rdzeń d-r-s oznacza uczenie się, a przez alternację samogłosek otrzymujemy następujące wyrazy:
- ﺩﺭﺱ (dars): lekcja
- ﺃﺩﺭﺱ (adrus): uczę się
- ﻤﺪﺭﺱ (mudarris): nauczyciel
- ﻤﺪﺭﺳة (madrasa): szkoła (zob. medresa).
W językach berberyjskich występują rdzenie dwuspółgłoskowe, na przykład w języku kabylskim:
- rdzeń f-g oznacza latanie
- afeg: leć!
- affug: lot
- yufeg: odleciał.
Języki stosujące alternację do rozróżniania znaczenia wyrazu nazywane są językami alternacyjnymi.