Manipulacja tłumem
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Manipulacja tłumem to celowe użycie technik opartych na zasadach psychologii tłumu w celu angażowania, kontrolowania lub wpływania na pragnienia tłumu, w celu nakierowania jego zachowania na określone działanie[1]. Praktyka ta jest powszechna w religii, polityce i biznesie. Może ona wspierać aprobatę, dezaprobatę lub obojętność względem osoby, polityki lub produktu. Powszechnie kwestionowana jest etyczność manipulacji tłumem.
Manipulacja tłumem różni się od propagandy, przy czym oba te koncepty mogą wzmacniać się nawzajem, aby przynieść pożądany skutek. Zakładając, iż propaganda jest „konsekwentnym, trwałym wysiłkiem w celu tworzenia lub kształtowania zdarzeń, tak aby te wpłynęły na relacje opinii publicznej z przedsiębiorstwem, ideą lub grupą”[2], manipulacja tłumem jest działaniem relatywnie krótszym, ukierunkowanym na masy organizujące się w tłum w czasie rzeczywistym (w ramach tzw. „pre-propagandy”[3]). Propagandysta odwołuje się do mas, nawet jeśli są one podzielone na mniejsze grupy; tymczasem manipulator tłumu odwołuje się tylko do części tychże mas, określanych jako tłum. Warto jednak podkreślić, że w kryzysowych sytuacjach – takich jak na przykład kryzys w kraju – manipulator tłumu może wykorzystać środki masowego przekazu, aby zwracać się do dużej masy ludzi w czasie rzeczywistym, tak jakby zwracał się do mniejszego tłumu[4].
Manipulacja tłumem różni się również od kontroli tłumu, pełniącej funkcję bezpieczeństwa w społeczeństwie (np. za pośrednictwem policji czy wojska). Władze lokalne stosują bowiem metody kontroli tłumu, aby powstrzymywać i rozpraszać tłumy, a przy tym zapobiegać oraz reagować na nieposłuszeństwo i bezprawne czyny, takie jak zamieszki czy grabieże[5].