Operacja Soczewica
przymusowa deportacja całej ludności Wajnachów z Północnego Kaukazu do Azji Środkowej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Operacja „Soczewica”?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Deportacja Czeczenów i Inguszów, znana również jako Aardach (czecz. Аардах) lub operacja Soczewica (ros. oперация Чечевица) – przymusowa deportacja całej ludności Wajnachów (Czeczenów i Inguszy) z Północnego Kaukazu do Azji Środkowej przeprowadzona przez władze sowieckie pomiędzy 23 lutego a 9 marca 1944 roku podczas II wojny światowej. Operacja została przeprowadzona na rozkaz ludowego komisarza spraw wewnętrznych Ławrientija Berii po zatwierdzeniu przez Józefa Stalina. Była częścią sowieckiego programu przymusowego osadnictwa i przesiedlenia ludności, który dotknął kilka milionów przedstawicieli nierosyjskich narodów i grup etnicznych Związku Sowieckiego w latach 1930–1950.
Państwo | |
---|---|
Miejsce | |
Data |
23 lutego – 9 marca 1944 |
Liczba zabitych |
123 000 – 200 000 |
Typ ataku |
przymusowa deportacja, |
Sprawca | |
brak współrzędnych |
Deportację przygotowywano co najmniej od października 1943 roku. Wzięło w niej udział 19 000 oficerów i 100 000 żołnierzy NKWD z całego obszaru ZSRR. Operacja przewidywała deportację całych narodów, a także likwidację Czeczeńsko-Inguskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej. Konsekwencje demograficzne tych posunięć były katastrofalne dla wysiedlonych i dalekosiężne: według sowieckich archiwów 496 000 Czeczenów i Inguszów zostało deportowanych, z czego co najmniej jedna czwarta zginęła: ponad 100 000 osób miało ponieść śmierć podczas łapanek i transportu, a także w pierwszych latach na wygnaniu w Kazachskiej i Kirgiskiej SRS oraz Rosyjskiej FSRS, gdzie zostali wysłani do wielu obozów pracy w specposiołkach. Źródła czeczeńskie szacują liczbę deportowanych na 650 000, a zabitych na 400 000 osób[1]. Niezależnie od przyjętej nomenklatury, Czeczeni doznali proporcjonalnie większej liczby ofiar śmiertelnych niż jakakolwiek inna grupa etniczna prześladowana przez deportacje ludności w Związku Sowieckim[2].
Wygnanie trwało 13 lat, a ci, którzy przeżyli, mogli wrócić do swoich rodzinnych krajów dopiero w 1957 roku, po odwilży za czasów Nikity Chruszczowa. Przez cały ten czas Czeczeni pozostawali pod administracyjnym nadzorem funkcjonariuszy NKWD. Lokalny raport wskazał, że około 432 000 Wajnachów wróciło do Czeczeńsko-Inguskiej ASRS do 1961 roku, chociaż napotkali wiele przeszkód po powrocie na Kaukaz, w tym bezrobocie, brak zakwaterowania i starcia etniczne z miejscową ludnością rosyjską. Ostatecznie Czeczeni i Ingusze odtworzyli większość swojej populacji. Deportacje pozostawiły jednak trwałą bliznę w pamięci ocalałych i ich potomków. Dzień 23 lutego jest dziś obchodzony jako rocznica narodowej tragedii przez większość Inguszów i Czeczenów. Wiele instytucji w Czeczenii i Inguszetii klasyfikuje deportacje jako akt ludobójstwa, podobnie Parlament Europejski w oświadczeniu z 2004 roku.