Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972
opis występu reprezentacji Polski na igrzyskach w Sapporo / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 – czterdziestosiedmioosobowa kadra sportowców reprezentujących Polskę na igrzyskach w 1972 roku w Sapporo.
Kod MKOl |
POL | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972 Sapporo | ||||||
Chorąży |
Andrzej Bachleda-Curuś (otwarcie), | |||||
Liczba zawodników |
47 w 17 konkurencjach w 8 dyscyplinach | |||||
|
W reprezentacji znalazło się 39 mężczyzn i 8 kobiet. Wzięli oni udział w siedemnastu konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich, hokeju na lodzie, kombinacji norweskiej, łyżwiarstwie figurowym, narciarstwie alpejskim, saneczkarstwie i skokach narciarskich. Jedyny medal dla reprezentacji Polski wywalczył Wojciech Fortuna w indywidualnym konkursie skoków narciarskich na obiekcie dużym. Był to czwarty w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich i zarazem pierwszy złoty zdobyty dla Polski.
Najmłodszym reprezentantem w kadrze był hokeista Leszek Tokarz (podczas otwarcia igrzysk miał 18 lat i 209 dni), natomiast najstarszym – dwuboista klasyczny Józef Gąsienica (30 lat i 318 dni).
Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia igrzysk pełnił Andrzej Bachleda-Curuś[1], a podczas ceremonii zamknięcia – Wojciech Fortuna[2].
Był to jedenasty start Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich i trzeci (po igrzyskach w 1956 i 1960 roku), podczas którego Polacy zdobyli medal olimpijski. Reprezentacja Polski w Sapporo była trzecią pod względem liczebności w dotychczasowych startach tego państwa w zimowych igrzyskach olimpijskich.
Występy na poprzednich igrzyskach
Polski Komitet Olimpijski został utworzony w październiku 1919 roku jako Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich[3]. Począwszy od pierwszych zimowych igrzysk, które odbyły się w 1924 roku w Chamonix, komitet powoływał reprezentację do wszystkich zimowych igrzysk aż do 1972 roku. Kadra olimpijska reprezentująca Polskę w 1972 roku w Sapporo była trzecią w historii pod względem liczebności (w 1956 i 1964 kadra liczyła 51 osób, czyli o 4 sportowców więcej niż w Sapporo)[4].
W poprzednich startach na zimowych igrzyskach olimpijskich reprezentanci Polski zdobyli łącznie trzy medale – jeden srebrny i dwa brązowe. Pierwszym polskim medalistą został Franciszek Gąsienica Groń w konkursie kombinacji norweskiej na igrzyskach w Cortinie d’Ampezzo[5]. Podczas kolejnych igrzysk, które odbyły się w Squaw Valley, srebro i brąz w biegu na 1500 metrów zdobyły polskie panczenistki – Elwira Seroczyńska i Helena Pilejczyk[6].
Podczas poprzednich zimowych igrzysk olimpijskich, które rozegrano w 1968 roku w Grenoble, reprezentanci Polski nie zdobyli żadnego medalu. Czterokrotnie Polacy zajęli czwarte miejsca w swoich konkurencjach. Rezultat taki osiągnęli: Stanisław Szczepaniak w biegu biathlonowym na 20 kilometrów[7], Józef Różak, Stanisław Łukaszczyk, Andrzej Fiedor i Stanisław Szczepaniak w biathlonowej sztafecie mężczyzn[8], Helena Macher w saneczkarskich jedynkach kobiet[9] oraz Zbigniew Gawior w jedynkach mężczyzn[10].
Szanse medalowe
W polskiej reprezentacji olimpijskiej na igrzyska w Sapporo znaleźli się medaliści mistrzostw świata w biathlonie, narciarstwie alpejskim, narciarstwie klasycznym i saneczkarstwie. W 1970 roku w Szczyrbskim Jeziorze brązowy medal mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w konkursie skoków na dużej skoczni wywalczył Stanisław Gąsienica-Daniel[11]. W tym samym roku w Val Gardena brąz w kombinacji alpejskiej, która nie została jednak włączona do kalendarza igrzysk jako konkurencja olimpijska, podczas mistrzostw świata w narciarstwie alpejskim zdobył Andrzej Bachleda-Curuś[12]. W sezonie olimpijskim Bachleda-Curuś dwukrotnie stanął na podium w zawodach Pucharu Świata w slalomie – 9 stycznia w Berchtesgaden i tydzień później w Kitzbühel zajął trzecie miejsce[13][14]. W 1971 roku w Hämeenlinna brązowy medal w sztafecie mężczyzn podczas biathlonowych mistrzostw świata zdobyli Andrzej Rapacz, Aleksander Klima, Józef Stopka i Józef Różak[15]. Również w 1971 roku w Olang brązowy medal w saneczkarskich jedynkach kobiet na mistrzostwach świata zdobyła Barbara Piecha[16].
Ponadto miejsca w czołowej dziesiątce w poprzedzających igrzyska mistrzostwach świata w swoich dyscyplinach osiągnęli: polscy saneczkarze na mistrzostwach w Olang: Lucjan Kudzia i Ryszard Gawior (5. miejsce w dwójkach mężczyzn), Lucjan Kudzia (9. miejsce w jedynkach mężczyzn)[17], Halina Kanasz (6. miejsce w jedynkach kobiet)[18], polscy hokeiści na Mistrzostwach Świata w Hokeju na Lodzie 1971 (8. miejsce, 2. miejsce w grupie B)[19], sztafeta biegaczek narciarskich na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 1970 (8. miejsce)[20] oraz polska para na Mistrzostwach Świata w Łyżwiarstwie Figurowym 1971 – Adam Brodecki i Grażyna Osmańska (10. miejsce)[21]. Podczas łyżwiarskich mistrzostw Europy w Göteborgu, które odbyły się w styczniu 1972, polska para sportowa zajęła ósme miejsce[22].
Przed rozpoczęciem igrzysk wśród faworytów do zdobycia medalu olimpijskiego, zwłaszcza w slalomie, był upatrywany Andrzej Bachleda-Curuś. Nadzieję na miejsca punktowane (w czołowej szóstce) przewidywano także wśród polskich biathlonistów oraz hokeistów. W przypadku hokeistów nadzieje były jednak niewielkie z uwagi na fakt, że na mistrzostwach świata zajęli oni ósme miejsce. W pozostałych dyscyplinach nie spodziewano się polskich osiągnięć sportowych na igrzyskach w Sapporo[23].
Ślubowanie olimpijskie
20 lutego 1972 w Warszawie, w przeddzień wyjazdu do Sapporo, polscy olimpijczycy złożyli ślubowanie olimpijskie w obecności przewodniczącego PKOl – Włodzimierza Reczka. W imieniu reprezentacji przysięgę złożyła łyżwiarka Grażyna Kostrzewińska[24]. Treść przysięgi brzmiała następująco:
Będziemy walczyć ambitnie o uzyskanie jak najlepszych wyników i całym swym postępowaniem godnie reprezentować nasz sport, rozsławiając imię Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[24].
Wyjazd z kraju i przybycie do wioski olimpijskiej
18 stycznia 1972 w Zakopanem nastąpiło oficjalne pożegnanie polskiej reprezentacji narciarskiej wraz z jej kierownikiem – Lechem Bafią – przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zakopanem i wiceprezesem Polskiego Związku Narciarskiego[25]. 21 stycznia pierwsza część polskiej kadry wyruszyła do Paryża, skąd udała się w dalszą podróż do Sapporo[24]. W dniach 22–24 stycznia do wioski olimpijskiej dotarli wszyscy polscy olimpijczycy poza hokeistami i Andrzejem Bachledą-Curuś[26][27]. Oni bowiem przybyli do Sapporo 27 stycznia[28]. Podczas przelotu do Sapporo zaginęły narty Bachledy[29].
Znaczki okolicznościowe
Z okazji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 Poczta Polska wydała serię znaczków pocztowych zaprojektowanych przez Helenę Matuszewską. Seria składała się z pięciu znaczków, w tym jednego bloczku. Na znaczkach przedstawiono motywy związane z następującymi dyscyplinami sportowymi: saneczkarstwo (nakład 167 300 sztuk), narciarstwo alpejskie (175 700 sztuk), biathlon (80 800 sztuk) i skoki narciarskie (37 200 sztuk). Na bloczkach, których nakład wyniósł 851 800 sztuk, zaprezentowano natomiast bieg zjazdowy[30].
Spośród dziesięciu dyscyplin sportowych, które Międzynarodowy Komitet Olimpijski włączył do kalendarza igrzysk, reprezentacja Polski wzięła udział w ośmiu. Polacy wystąpili w przynajmniej jednej konkurencji we wszystkich dyscyplinach poza bobslejami i łyżwiarstwem szybkim. Największą część reprezentacji stanowili hokeiści (19 zawodników). Spośród sportów indywidualnych najliczniej Polskę reprezentowano w saneczkarstwie (8 zawodników)[1].
Dziewięcioro z polskich olimpijczyków z Sapporo wystąpiło także na poprzednich igrzyskach, które odbyły się w Grenoble. Byli to przedstawiciele pięciu dyscyplin – trzech biathlonistów, dwie biegaczki narciarskie, dwóch saneczkarzy, jeden kombinator norweski i jeden alpejczyk. Spośród nich w poprzedniej edycji igrzysk najwyższe miejsce zajęli Andrzej Fiedor i Józef Różak w sztafecie biathlonowej 4x7,5 km (4. miejsce)[31].
W pierwotnym składzie polskiej reprezentacji nie było Wojciecha Fortuny, który został do niej powołany na krótko przed podaniem oficjalnej kadry olimpijskiej[25].
W poniższej tabeli przedstawiono skład polskiej reprezentacji na igrzyskach w Sapporo. W przypadku, gdy dany zawodnik wystąpił również na poprzednich igrzyskach, podano miejsca, które zajął w poszczególnych konkurencjach.
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
bieg indywidualny na 20 km | sztafeta 4x7,5 km | ||||||||
Andrzej Fiedor | 2 stycznia 1946 | – | 4[uwaga 1] | [32] | |||||
Aleksander Klima | 13 sierpnia 1945 | – | – | [33] | |||||
Andrzej Rapacz | 1 września 1948 | – | – | [34] | |||||
Józef Różak | 5 lutego 1945 | – | 4[uwaga 1] | [35] | |||||
Józef Stopka | 2 stycznia 1942 | 48 | – | [36] | |||||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
bieg indywidualny na 5/15 km[uwaga 2] | bieg indywidualny na 10/30 km[uwaga 3] | bieg indywidualny na 50 km[uwaga 4] | sztafeta[uwaga 5] | ||||||
Weronika Budny | 30 października 1941 | 19 | 21 | – | 5[uwaga 6] | [37] | |||
Józefa Chromik | 10 czerwca 1946 | – | – | – | – | [38] | |||
Anna Gębala | 25 maja 1949 | 26 | 30 | – | – | [39] | |||
Władysława Majerczyk | 16 czerwca 1952 | – | – | – | – | [40] | |||
Jan Staszel | 15 września 1950 | – | – | – | – | [41] | |||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
turniej mężczyzn | |||||||||
Józef Batkiewicz | 22 lutego 1950 | – | [42] | ||||||
Krzysztof Birula-Białynicki | 15 sierpnia 1944 | – | [43] | ||||||
Stefan Chowaniec | 21 kwietnia 1953 | – | [44] | ||||||
Ludwik Czachowski | 5 maja 1944 | – | [45] | ||||||
Marian Feter | 13 marca 1946 | – | [46] | ||||||
Stanisław Fryźlewicz | 8 kwietnia 1944 | – | [47] | ||||||
Feliks Góralczyk | 16 czerwca 1950 | – | [48] | ||||||
Robert Góralczyk | 21 marca 1943 | – | [49] | ||||||
Tadeusz Kacik | 6 października 1946 | – | [50] | ||||||
Adam Kopczyński | 2 sierpnia 1948 | – | [51] | ||||||
Walery Kosyl | 17 marca 1944 | – | [52] | ||||||
Tadeusz Obłój | 29 sierpnia 1950 | – | [53] | ||||||
Jerzy Potz | 1 lutego 1953 | – | [54] | ||||||
Józef Słowakiewicz | 17 lutego 1945 | – | [55] | ||||||
Andrzej Szczepaniec | 10 maja 1952 | – | [56] | ||||||
Andrzej Tkacz | 20 września 1946 | – | [57] | ||||||
Leszek Tokarz | 9 lipca 1953 | – | [58] | ||||||
Wiesław Tokarz | 10 sierpnia 1951 | – | [59] | ||||||
Walenty Ziętara | 27 października 1948 | – | [60] | ||||||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
konkurs indywidualny – bieg na 15 km + skocznia duża (K-90) | |||||||||
Kazimierz Długopolski | 6 lipca 1950 | – | [61] | ||||||
Józef Gąsienica | 23 marca 1941 | 6 | [62] | ||||||
Stefan Hula | 12 września 1947 | – | [63] | ||||||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
soliści/solistki | pary mieszane | ||||||||
Adam Brodecki | 1 sierpnia 1949 | – | – | [64] | |||||
Grażyna Kostrzewińska | 26 listopada 1950 | – | – | [65] | |||||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
zjazd | slalom | slalom gigant | |||||||
Andrzej Bachleda-Curuś | 2 stycznia 1947 | 26 | 6 | 13 | [66] | ||||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
jedynki | dwójki | ||||||||
Ryszard Gawior | 18 września 1943 | – | 6[uwaga 7] | [67] | |||||
Janusz Grzemowski | 20 czerwca 1947 | – | – | [68] | |||||
Halina Kanasz | 30 stycznia 1953 | – | – | [69] | |||||
Wojciech Kubik | 13 stycznia 1953 | – | – | [70] | |||||
Lucjan Kudzia | 1 stycznia 1942 | 13 | 9[uwaga 8] | [71] | |||||
Wiesława Martyka | 2 czerwca 1949 | – | – | [72] | |||||
Barbara Piecha | 4 marca 1948 | – | – | [73] | |||||
Mirosław Więckowski | 5 czerwca 1952 | – | – | [74] | |||||
Zawodnik | Data urodzenia | Źródło | |||||||
konkurs indywidualny – skocznia normalna (K-70) | konkurs indywidualny – skocznia duża (K-90) | ||||||||
Wojciech Fortuna | 6 sierpnia 1952 | – | – | [75] | |||||
Stanisław Gąsienica-Daniel | 6 marca 1951 | – | – | [76] | |||||
Adam Krzysztofiak | 21 stycznia 1951 | – | – | [77] | |||||
Tadeusz Pawlusiak | 9 sierpnia 1946 | – | – | [78] |
Statystyki według dyscyplin
Lp. | Sport | Mężczyźni | Kobiety | Łącznie |
---|---|---|---|---|
1 | Biathlon | 5 | 0 | 5 |
2 | Biegi narciarskie | 1 | 4 | 5 |
3 | Hokej na lodzie | 19 | 0 | 19 |
4 | Kombinacja norweska | 3 | 0 | 3 |
5 | Łyżwiarstwo figurowe | 1 | 1 | 2 |
6 | Narciarstwo alpejskie | 1 | 0 | 1 |
7 | Saneczkarstwo | 5 | 3 | 8 |
8 | Skoki narciarskie | 4 | 0 | 4 |
Łącznie | 39 | 8 | 47 |
Jedyny medal olimpijski dla Polski podczas igrzysk w Sapporo zdobył Wojciech Fortuna w konkursie skoków narciarskich na skoczni dużej. Był to pierwszy złoty medal zdobyty przez Polaka na zimowych igrzyskach i zarazem jedyny medal tego koloru aż do 27 lutego 2010, kiedy to mistrzynią olimpijską w Vancouver została Justyna Kowalczyk[79]. Medal zdobyty przez Fortunę dał reprezentacji Polski trzynaste miejsce w klasyfikacji medalowej tych igrzysk, ex aequo z Hiszpanią. Polska, obok Hiszpanii i Kanady, była jednym z trzech państw, które na zimowych igrzyskach w 1972 roku zdobyły jeden medal olimpijski[80].
Do klasyfikacji punktowej Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo wliczane były miejsca w czołowej szóstce zawodów olimpijskich[81]. Reprezentanci Polski w Sapporo pięciokrotnie zdobyli punkty.
Pierwsze dwa punkty dla Polski 7 lutego zdobyli: Wojciech Fortuna (jeden punkt za szóste miejsce w konkursie na normalnej skoczni) oraz saneczkarki Halina Kanasz i Wiesława Martyka (po pół punktu za zajęcie ex aequo szóstego miejsca w jedynkach kobiet)[82]. Kolejne 1,5 punktu uzyskała 10 lutego saneczkowa dwójka mężczyzn Wojciech Kubik i Mirosław Więckowski, która zajęła 5. miejsce (ex aequo z dwójką z RFN)[83]. Ponadto siedem punktów za zwycięstwo na dużej skoczni zdobył Fortuna, a jeden punkt za szóste miejsce w turnieju finałowym – hokeiści. Łącznie Polacy uzyskali 11,5 punktu, co pozwoliło im zająć 15. miejsce w klasyfikacji punktowej igrzysk w Sapporo[84]. Pod względem liczby zdobytych punktów wynik uzyskany w Sapporo był gorszy tylko od osiągniętych cztery lata wcześniej w Grenoble (wówczas Polacy zdobyli 19 punktów) i dwanaście lat wcześniej w Squaw Valley (16 punktów)[85].
Medal | Zawodnik | Dyscyplina | Konkurencja | Data |
---|---|---|---|---|
Wojciech Fortuna | skoki narciarskie | konkurs indywidualny na skoczni dużej | 11 lutego 1972 |