బెల్జియం
ఐరోపా లోని ఒక దేశం / From Wikipedia, the free encyclopedia
Kingdom of Belgium | |
---|---|
Location of బెల్జియం (dark green) – on the European continent (green & dark grey) | |
రాజధాని | Brussels 50°51′N 4°21′E |
అధికార భాషలు | Dutch French German |
జాతులు | see Demographics |
మతం (2015[1]) |
|
పిలుచువిధం | Belgian |
ప్రభుత్వం | Federal parliamentary constitutional monarchy[2] |
• Monarch | Philippe |
• Prime Minister | Sophie Wilmès |
శాసనవ్యవస్థ | Federal Parliament |
• ఎగువ సభ | Senate |
• దిగువ సభ | Chamber of Representatives |
Independence (from the Netherlands) | |
• Declared | 4 October 1830 |
• Recognised | 19 April 1839 |
విస్తీర్ణం | |
• మొత్తం | 30,689[3] km2 (11,849 sq mi) (136th) |
• నీరు (%) | 6.5 |
జనాభా | |
• 1 November 2019 census | 11,515,793 [4] (80th) |
• జనసాంద్రత | 376/km2 (973.8/sq mi) (22nd) |
GDP (PPP) | 2018 estimate |
• Total | $550 billion[5] (38th) |
• Per capita | $48,224[5] (20th) |
GDP (nominal) | 2018 estimate |
• Total | $533 billion[5] (23rd) |
• Per capita | $46,724[5] (17th) |
జినీ (2018) | 25.6[6] low |
హెచ్డిఐ (2019) | 0.919[7] very high · 17th |
ద్రవ్యం | Euro (€) (EUR) |
కాల విభాగం | UTC+1 (CET) |
• Summer (DST) | UTC+2 (CEST) |
Note: Although Belgium is located in Western European Time/UTC (Z) zone, since 25 February 1940, upon WW2 German occupation, Central European Time/UTC+1 was enforced as standard time, with a +0:42:30 offset (and +1:42:30 during DST) from Brussels LMT (UTC+0:17:30). | |
వాహనాలు నడుపు వైపు | right |
ఫోన్ కోడ్ | +32 |
ISO 3166 code | BE |
Internet TLD | .be |
|
బెల్జియం అధికారికంగా బెల్జియం రాజ్యం అని పిలువబడుతుంది. ఇది పశ్చిమ ఐరోపాలోని ఒక దేశం. దీనికి ఉత్తర సరిహద్దులో నెదర్లాండ్స్, తూర్పు సరిహద్దులో జర్మనీ, ఆగ్నేయ సరిహద్దులో లక్సెంబర్గు, నైరుతి సరిహద్దులో ఫ్రాన్స్, ఉత్తర, వాయువ్య సరిహద్దులలో సముద్రం ఉన్నాయి. దేశవైశాల్యం 30,689 చ.కి (11,849 చదరపు మైళ్ళు). దేశజనాభా 11.5 మిలియన్లకంటే అధికంగా ఉంది. అత్యంత జనసాంద్రత కలిగిన ప్రపంచ దేశాలలో బెల్జియం 22 వ స్థానంలో ఉంది. అలాగే ఐరోపాలో 6 వ అత్యంత జనసాంద్రత కలిగిన దేశంగా ఇంది. జనసాంధ్రత చదరపుకి కి.మీ.కి 376 (970 / చదరపు మైళ్ళు) ఉంది. దేశంలో రాజధాని, అతిపెద్ద నగరంగా బ్రస్సెల్సు నగరం ఉంది. ఆంట్వెర్పు, ఘెంటు, చార్లెరోయి, లీజె నగరాలు ఇతర ప్రధాన నగరాలుగా ఉన్నాయి .
ఫెడరల్ రాజ్యాంగ రాచరికం వ్యవస్థ, పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ కలిగిన సార్వభౌమ రాజ్యంగా ఉంది. దీని సంస్థాగత వ్యవస్థ ప్రాంతీయ, భాషా ప్రాతిపదిక ఆధారితంగా సంక్లిష్టంగా నిర్మించబడింది. ఇది మూడు అత్యంత స్వయంప్రతిపత్త ప్రాంతాలుగా విభజించబడింది:[9] ఉత్తరాన ఫ్లెమిషు ప్రాంతం, దక్షిణాన వలోనియా, బ్రస్సెల్స్-రాజధాని ప్రాంతం ఉన్నాయి. బ్రస్సెల్సు స్వల్పమైన జనసాంద్రత కలిగిన ప్రాంతంగా ఉంది. అయినప్పటికీ తలసరి జిడిపి పరంగా ధనిక ప్రాంతంగా ఉంది.
బెల్జియంలో రెండు ప్రధాన భాషా సమూహాలు ఉన్నాయి: జనాభాలో 60% ఉన్న డచ్ మాట్లాడే ఫ్లెమిషు సమూహం, 40% ఉన్న బెల్జియన్లున్న ఫ్రెంచిభాషా వాడుకరులైన సమూహానికి చెందిన ప్రజలు ఉన్నారు. తూర్పు ఖండాలలో జర్మనుభాషా వాడుకరులైన ప్రజల చిన్న సమూహం 1% ఉంది. బ్రస్సెల్సు-రాజధాని ప్రాంతం అధికారికంగా ద్విభాషా (ఫ్రెంచి, డచ్చి), అయినప్పటికీ ఫ్రెంచి ప్రధాన భాషగా ఉంది.[10]బెల్జియం భాషా వైవిధ్యం, సంబంధిత రాజకీయ సంఘర్షణలు దాని రాజకీయ చరిత్ర, సంక్లిష్ట పాలనా వ్యవస్థలో ప్రతిబింబిస్తాయి. ఇవి 6 వేర్వేరు ప్రభుత్వాలతో రూపొందించబడ్డాయి.
చారిత్రాత్మకంగా బెల్జియం " లో కంట్రీస్ " పిలువబడే ప్రాంతంలో భాగంగా (ప్రస్తుత బెనెలక్సు సమూహాల కంటే కొంత పెద్ద ప్రాంతం) ఉంది. ఇందులో ఉత్తర ఫ్రాన్సు, పశ్చిమ జర్మనీ భాగాలు కూడా ఉన్నాయి. దీని ఆధునిక పేరు లాటిన్ పదం 'బెల్జియం' నుండి వచ్చింది. జూలియసు సీజరు " గల్లికు వార్ " లో క్రీ.పూ 55 లో ఈ ప్రాంతాన్ని సూచించడానికి ఈ పదం ఉపయోగించబడింది.[11] మధ్య యుగం చివరి నుండి 17 వ శతాబ్దం వరకు బెల్జియం ప్రాంతం వాణిజ్యం, సంస్కృతికి సుసంపన్న కాస్మోపాలిటను కేంద్రంగా ఉంది. 16 వ - 19 వ శతాబ్దాల మధ్య బెల్జియం అనేక ఐరోపా శక్తుల మధ్య యుద్ధభూమిగా పనిచేసి " యూరప్ యుద్దభూమి" అనే పేరు సంపాదించింది.[12] రెండు ప్రపంచ యుద్ధాల ద్వారా ఇది ప్రత్యేకఖ్యాతి గడించింది. బెల్జియన్ విప్లవం తరువాత నెదర్లాండ్సు నుండి విడిపోయిన తరువాత 1830 లో బెల్జియం దేశంగా ఉద్భవించింది.
బెల్జియం పారిశ్రామిక విప్లవంలో పాల్గొంది. [13][14]ఇది 20 వ శతాబ్దంలో ఆఫ్రికాలో అనేక కాలనీలను కలిగి ఉంది.[15] ఫ్లాన్డర్సు - వలోనియా ప్రాంతాల మద్య నెలకొన్న ఆర్థిక అభివృద్ధికి అసమాన్యత ఉద్యమవాతావరణానికి మరింత ఆజ్యం పోశాయి. ఈ నిరంతర విరోధం తగ్గించడానికి పలు సంస్కరణలు రూపొందించబడ్డాయి. ఫలితంగా 1970 - 1993 వరకు ఈ ప్రాంతం సమైఖ్యరాజ్యం నుండి విడిపోయి పలు రాజ్యాలసమాఖ్యగా ఏర్పడడానికి దారితీసింది. సంస్కరణలు జరిగినప్పటికీ సమూహాల మధ్య ఉద్రిక్తతలు పెరిగాయి. 20 వ శతాబ్దం రెండవ భాగంలో డచ్ మాట్లాడే పౌరులు, ఫ్రెంచి మాట్లాడే పౌరుల మధ్య పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తతలు భాష, సంస్కృతిలో తేడాలు (ముఖ్యంగా ఫ్లెమిష్ మధ్య గణనీయమైన వేర్పాటువాదం ఉంది) కారణంగా భాషా సౌకర్యాలతో మునిసిపాలిటీలు వంటి వివాదాస్పద చట్టాలు ఉన్నాయి;[16] 2010 జూన్ సమాఖ్య ఎన్నికల తరువాత సంకీర్ణ ప్రభుత్వం ఏర్పడటానికి 18 నెలలు పట్టింది. ఇది ప్రపంచ రికార్డుగా గుర్తించబడింది.[17] యుద్ధం తరువాత ఫ్లాన్డర్సు కంటే వలోనియాలో నిరుద్యోగం రెట్టింపుగా విజృంభించింది.[18]
ఐరోపా సమాఖ్యలోని 6 వ్యవస్థాపక దేశాలలో బెల్జియం ఒకటి. దాని రాజధాని బ్రస్సెల్సు ఐరోపా కమీషను, ఐరోపా సమాఖ్య కౌన్సిలు, ఐరోపా కౌన్సిలు అధికారిక స్థానాలను కలిగి ఉంది. అలాగే ఐరోపా పార్లమెంటు రెండు సీట్లలో ఒకటి (మరొకటి స్ట్రాస్బోర్గు). బెల్జియం యూరోజోను, నాటో, ఓఇసిడి, డబ్ల్యుటిఒ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగా ఉంది. త్రైపాక్షిక బెనెలక్సు సమాఖ్య, స్కెంజెను ఏరియాలో ఒక భాగంగా ఉంది. బ్రస్సెల్సులో అనేక ఐరోపా సమాఖ్య అధికారిక సీట్లతో పాటు నాటో వంటి అనేక ప్రధాన అంతర్జాతీయ సంస్థల ప్రధాన కార్యాలయాలు ఉన్నాయి.[upper-alpha 1]
బెల్జియం అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా అభివృద్ధి చెందిన అధిక ఆదాయ ఆర్థికవ్యవస్థగా ఉంది. ఇది చాలా అధునాతన జీవన ప్రమాణాలు, ఉన్నతజీవన నాణ్యత,[19] ఆరోగ్య సంరక్షణ,[20] విద్య,[21] మానవ అభివృద్ధి సూచికలో "చాలా ఎక్కువ స్థాయి" లో ఉంది.[22] ఇది ప్రపంచంలో అత్యంత సురక్షితమైన, అత్యంత ప్రశాంతమైన దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది.[23]