ภาษาเชโรกี
From Wikipedia, the free encyclopedia
ภาษาเชโรกี หรือ จาลากี (เชโรกี: ᏣᎳᎩ ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ, Tsalagi Gawonihisdi [dʒalaˈɡî ɡawónihisˈdî]) เป็นภาษาที่อยู่ในความเสี่ยงถึงใกล้สูญ[lower-alpha 1] ภาษาอิระควอย[4] และภาษาแม่ของชาวเชโรกี[6][7][8] Ethnologue ระบุว่ามีผู้พูดภาษาเชโรกี 1,520 คนจากชาวเชโรกี 376,000 คนใน ค.ศ. 2018[4] ในขณะที่การนับโดยสามเผ่าเชอโรกีใน ค.ศ. 2019 บันทึกได้ประมาณ 2,100 คน[5] จำนวนผู้ที่สามารถพูดภาษานี้ได้มีจำนวนลดลง แต่ละเดือนมีผู้พูดภาษาเชโรกีอย่างชำนาญเสียชีวิตประมาณ 8 คน และในบรรดาผู้ที่มีอายุไม่เกิน 40 ปีมีเพียงไม่กี่คนเท่านั้นที่พูดภาษานี้ได้ชำนาญ[11] ยูเนสโกรายงานว่า ภาษาย่อยเชโรกีมรโอคลาโฮมาอยู่ในสถานะ "มีความเสี่ยงแน่นอน" และอีกภาษาย่อยหยึ่งทางตอนเหนือในรัฐนอร์ทแคโรไลนามีสถานะ "มีความเสี่ยงอย่างมาก"[12] ภาษาย่อยตอนล่างที่เคยมีผู้พูดในชายแดนรัฐเซาท์แคโรไลนา–จอรเจีย สูญหายไปตั้งแต่ประมาณ ค.ศ. 1900[13] สถานการณ์เลวร้ายเกี่ยวกับอนาคตของภาษาย่อยที่เหลืออีกสองภาษา ทำให้สภาสามเผ่าเชโรกีประกาศภาวะฉุกเฉินในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2019 เพื่อเรียกร้องให้เพิ่มความพยายามในการฟื้นฟูภาษานี้[5]
ภาษาเชโรกี | |
---|---|
ᏣᎳᎩ ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ Tsalagi Gawonihisdi | |
Tsa-la-gi เขียนในชุดตัวหนังสือพยางค์เชโรกี | |
ออกเสียง | (สำเนียงโอคลาโฮมา) [dʒalaˈɡî ɡawónihisˈdî] |
ประเทศที่มีการพูด | อเมริกาเหนือ |
ภูมิภาค | โอคลาโฮมาตะวันออก; เทือกเขาเกรตสโมกี[1] และ Qualla Boundary ในรัฐนอร์ทแคโรไลนา[2] และปรากฏในรัฐอาร์คันซอ[3] กับชุมชนเชโรกีในรัฐแคลิฟอร์เนีย |
ชาติพันธุ์ | ชาวเชโรกี |
จำนวนผู้พูด | 1520 ถึง ~2100 คน (2018 และ 2019)[4][5] |
ตระกูลภาษา | อิระควอย
|
ระบบการเขียน | ชุดตัวหนังสือพยางค์เชโรกี, อักษรละติน |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | Eastern Band of Cherokee Indians ในรัฐนอร์ทแคโรไลนา, Cherokee Nation[6][7][8][9] ในรัฐโอคลาโอมา |
ผู้วางระเบียบ | United Keetoowah Band Department of Language, History, & Culture[7][8] Council of the Cherokee Nation |
รหัสภาษา | |
ISO 639-2 | chr |
ISO 639-3 | chr |
Linguasphere | 63-AB |
บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเชโรกีก่อนการติดต่อกับชาวยุโรป | |
บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเชโรกีในปัจจุบัน | |
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด |
ภาษาเชโรกีเป็นภาษาคำควบกล้ำมากพยางค์ (polysynthetic language)[14] ซึ่งเป็นภาษาเดียวในภาษากลุ่มอิระควอยตอนใต้[15] แบะใช้ระบบการเขียนที่เป็นชุดตัวหนังสือพยางค์จำเพาะ[16] เนื้องจากเป็นภาษาคำควบกล้ำมากพยางค์ ทำให้ภาษาเชโรกีมีความแตกต่างจากตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียนอย่างมาก และอาจเป็นเรื่องยากสำหรับผู้เรียนที่เป็นผู้ใหญ่[6]