İsrail yerleşim birimleri
From Wikipedia, the free encyclopedia
İsrail yerleşim birimleri, İsrail vatandaşlarının yaşadığı, neredeyse tamamen Yahudilerden oluşan,[1][2] İsrail’in 1967 Altı Gün Savaşı’nda ele geçirdiği topraklar üzerine inşa edilmiş olan yerleşim alanlarıdır.[3] İsrail yerleşim birimleri günümüzde, içinde Doğu Kudüs’ün de bulunduğu Batı Şeria’daki Filistin topraklarında ve Suriye sınırları içinde olan Golan Tepeleri’nde bulunmaktadır. Daha öncelerde, İsrail 2005 yılında tek taraflı çekilmeden, Gazze Şeridi’nde 21, Batı Şeria’da 4 ve 1978 Mısır-İsrail Barış Anlaşması öncesinde, Mısır sınırları dahilinde olan Sina Yarımadası’nda 18 ayrı yerleşim birimi daha vardı.[4] İsrail, barış anlaşmasından sonra yarımadadaki birimleri boşaltıp dağıttı. Uluslararası toplum yerleşim birimlerini uluslararası hukuka aykırı bulmaktadır[5] ve Birleşmiş Milletler ise İsrail’in yerleşim birimleri inşa etmesini Dördüncü Cenevre Sözleşmesini ihlal etme olarak görmektedir.[6][7]
İsrail Doğu Kudüs’te ve Golan Tepeleri’nin ele geçirilmiş kısımlarında, Yahudi mahalleleri kurdu ve her iki bölgeyi de fiilen işgal etti. Uluslararası toplum her iki bölgeyi de İsrail’in işgali altında görmektedir ve kurulan yerleşim birimlerini yasadışı tanımlamaktadır. Uluslararası Adalet Divanı da 2004 yılında Batı Şeria’daki duvarla ilgili açıkladığı tavsiye görüşünde yerleşim birimlerinin yasadışı olduğunu belirtti.[8][9][10] İsrail, uluslararası toplumun baskılarına rağmen, Batı Şeria’daki yerleşim birimlerini genişletirken başka bölgelerde, yeni birimler açmaktadır.[11][12][13][14][15]
Filistinliler, var olan ve daima genişleyen, İsrail’in inşa ettiği yerleşim birimlerini İsrail-Filistin barış sürecine bir engel olmakla eleştirir[16] ve bu duruşu aynı zamanda İslam İşbirliği Teşkilatı,,[17] Birleşmiş Milletler,[18] Rusya,[19] Birleşik Krallık,[20] Fransa[21] ve Avrupa Birliği de paylaşmaktadır.[22] Amerika Birleşik Devletleri Trump yönetimine kadar yerleşim birimlerini “gayri meşru”[18] olarak görmekteydi ama Trump, Kasım 2019’da ABD’nin pozisyonunu değiştirerek[23] ve “İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim birimleri oluşturmasının uluslararası hukuka aykırı olmadığını” deklare etti.".[24]
Doğu Kudüs dışında, Batı Şeria’daki 121 resmi yerleşim biriminin toplam nüfusu yaklaşık 400,000 olup yalnızca İsrail’in Yahudi vatandaşlarından oluşmaktadır. Doğu Kudüs 300,000 üzerinde İsrail vatandaşına (Arap ve Yahudi) ve Golan Tepeleri ise 20,000 Yahudi İsrail vatandaşına ev sahipliği yapmaktadır. Doğu Kudüs ve Golan Tepeleri İsrail tarafından ele geçirildiğinden, orada yaşayanlar İsrail kanunlarına göre eşit bir şekilde muamele görmektedirler. Batı Şeria’daki yerleşim birimleri İsrail sivil yasalarıyla değil, ordu kanunlarıyla yönetilmektedirler ama bu birimlerde yaşayanlar, İsrail’de yaşayanlara benzer haklara sahiptirler.