Athena (thần thoại)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Athena[lower-alpha 2] hoặc Athene,[lower-alpha 3] còn có hiệu là Pallas,[lower-alpha 4] là một nữ thần Hy Lạp cổ đại gắn liền với trí tuệ, nghề thủ công mỹ nghệ và chiến tranh,[1] thời sau này bà được đồng hóa với nữ thần La Mã Minerva. Athena là vị thần bảo trợ cho nhiều thành bang khác nhau trên khắp Hy Lạp, trong đó tiêu biểu nhất là thành Athens mà có thể là nơi bắt nguồn cho tên gọi của bà.[4]. Các biểu tượng chính của bà bao gồm cú mèo, cây ô liu, rắn và biểu tượng đầu Gorgon. Trong nghệ thuật, bà thường được miêu tả với hình ảnh đầu đội mũ trụ và tay cầm giáo.
Athena | |
---|---|
Nữ thần của trí tuệ, nghề thủ công mỹ nghệ, và chiến tranh.[1] | |
Thành viên của Mười hai vị thần trên đỉnh Olympus | |
Athena Giustiniani, được tìm thấy tại đền thờ Minerva Medica trên đồi Esquiline, phỏng theo bản gốc của Pheidias. Hiện được trưng bày tại Bảo tàng Vatican. | |
Nơi ngự trị | Núi Olympus |
Biểu tượng | Cú mèo, ô liu, rắn, Aegis, áo giáp, mũ trụ, giáo, Biểu tượng Gorgon |
Thông tin cá nhân | |
Cha mẹ | Trong sử thi Iliad: Zeus Trong Theogony: Zeus và Metis[lower-alpha 1] |
Anh chị em | Aeacus, Angelos, Aphrodite, Apollo, Ares, Artemis, Dionysus, Eileithyia, Enyo, Eris, Ersa, Hebe, Helen thành Troia, Hephaestus, Heracles, Hermes, Minos, Pandia, Persephone, Perseus, Rhadamanthus, các Graces, các Horae, các Litae, các Muse, các Moirai |
Tương ứng | |
Tương ứng La Mã | Minerva |
Tương ứng Etrusca | Menrva |
Tương ứng Ai Cập | Neith |
Tương ứng Celt | Sulis |
Tương ứng Cannan | Anat[3] |
Bắt nguồn từ một nữ thần thủ hộ Aegean, Athena có mối liên hệ chặt chẽ với thành bang Athens, bà còn được gọi là Polias và Poliouchos (biến thể từ polis, có nghĩa là "thành bang"). Các đền thờ của bà thường nằm trên đỉnh khu thành phòng thủ acropolis ở trung tâm các thành phố, trong đó nổi tiếng nhất là Đền Parthenon trên đồi Acropolis tại Athens. Với tư cách là thần bảo trợ cho nghề thủ công và dệt, Athena còn được gọi là Ergane. Bên cạnh đó, Athena là một nữ thần chiến binh, được cho là người dẫn dắt các binh sĩ trong trận chiến. Lễ hội quan trọng nhất ở Athens là Panathenaia để tôn vinh Athena, được tổ chức trong tháng Hekatombaion (tương ứng với tháng bảy/tháng tám lịch Gregorius) vào thời gian hạ chí.
Theo thần thoại Hy Lạp, Athena được sinh ra từ trán của thần Zeus. Trong huyền thoại sáng lập Athens, Athena đã đánh bại Poseidon trong cuộc đua giành quyền bảo trợ thành bang này bằng cách tạo ra cây ô liu đầu tiên. Bà còn được gọi là Athena Parthenos, nghĩa là "Athena Đồng trinh". Trong một thần thoại Attica cổ, thần Hephaestus đã cố cưỡng hiếp bà nhưng bất thành, dẫn đến việc Gaia sinh ra Erichthonius, người được Athena nuôi dạy và trở thành một vị vua sáng lập Athens. Athena cũng là nữ thần bảo trợ cho các cuộc phiêu lưu anh hùng, bà đã trợ giúp các anh hùng như Perseus, Heracles, Bellerophon và Jason vượt qua nhiều thử thách. Cùng với Aphrodite và Hera, Athena là một trong ba nữ thần tham gia vụ tranh cãi khơi mào cuộc chiến thành Troia. Bà xuất hiện nhiều lần trong sử thi Iliad với vai trò người hỗ trợ phe Achaea và là người giúp đỡ Odysseus trong thiên sử thi cùng tên. Trong các tác phẩm sau này của nhà thơ La Mã Ovid, Athena đã thi dệt vải với nàng Arachne người trần, dẫn đến việc biến Arachne thành con nhện đầu tiên; Ovid cũng sáng tác câu chuyện Athena biến Medusa thành quỷ đầu rắn Gorgon sau khi bắt gặp nàng bị Poseidon cưỡng hiếp trong đền thờ của bà.
Kể từ thời Phục hưng, Athena đã trở thành một biểu tượng toàn cầu của trí tuệ, nghệ thuật và cổ điển học. Các nghệ sĩ và nhà phúng dụ phương Tây thường coi Athena là biểu tượng của tự do và dân chủ.