Vỏ đại dương
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lớp vỏ hải dương (chữ Anh: oceanic crust), hoặc gọi vỏ đại dương, là một bộ phận của nham thạch quyển, do nham thạch tầng sima có mật độ khá lớn tạo thành, thiên hướng kiềm tính, so với lớp vỏ lục địa, silicat khá nghèo, mật độ tương đối lớn, mật độ trung bình khoảng 3,0 g/cm³ (lớp vỏ lục địa 2,7 g/cm³), bởi vì mật độ khá lớn, căn cứ vào thuyết quân bình lục địa, lớp vỏ hải dương không có cách nào nổi cao ở trên lớp phủ giống như lớp vỏ lục địa.
Chủ yếu là do bazan hợp thành. Độ dày của lớp vỏ hải dương vào khoảng 5 đến 10 kilômét, bộ phận ở mặt trong Trái Đất do tác dụng của nhiệt mà sản sinh đối lưu, chỗ mácma vọt lên thì sản sinh ranh giới mảng phân kì tại mảng tách kéo của bề mặt Trái Đất, lấy sống núi giữa đại dương làm đại biểu, khu vực này sẽ có rất nhiều động đất nhỏ kiểu nông, hoặc đứt gãy thuận (dưới tác dụng tách kéo). Trong phần lớn tình huống, nó biến mất lúc va chạm với mảng, do đó tuổi thọ địa chất cũng khá là trẻ tuổi, tuổi thọ lớp vỏ hải dương hiện tại đều trong phạm vi 200 triệu năm. Ở sống núi giữa đại dương, cái được sản sinh do mácma ở sâu thẳm lòng đất thêm vào chính là mảng hải dương, ở phần cạn đều là bazan, phần sâu thẳm là gabbro.
Mảng hải dương khuếch trương ra bên ngoài với tốc độ hai xăngtimét mỗi năm (gọi là thuyết tách giãn đáy biển), mãi cho đến va đụng đến ranh giới mảng lục địa, bởi vì mật độ mảng hải dương khá lớn, sẽ lặn chìm phía dưới mảng lục địa, sản sinh ranh giới mảng hội tụ. Mảng hải dương trong quá trình đè ép, sẽ thúc đẩy mảng lục địa di động, sản sinh "trôi dạt lục địa", trước mắt sự phân bố của năm châu lục trên thế giới, là do đại lục Pangea - một khối đất liền lớn có từ 200 triệu năm trước, tách kéo cắt xé. Ranh giới mảng hội tụ do sự va đụng của hai loại mảng có tính chất khác nhau, một loại đang đè ép không ngừng, một loại đang tích luỹ không ngừng năng lượng biến dạng, mãi cho đến vượt quá mức độ nham thạch có thể chịu đựng, rồi đem năng lượng biến dạng của cái tích luỹ giải phóng trong chớp mắt, phát sinh động đất. Sức va đụng cực kì to lớn này, khiến cho ranh giới mảng hội tụ sản sinh rất nhiều động đất lớn từ nông đến sâu, hoặc kiểu đứt gãy chờm nghịch (tác dụng đè ép). Mảng hải dương men sát đới hút chìm, chờm nghịch xuống rồi chen vào bên dưới mảng lục địa khoảng chừng 700 kilômét, mới có thể đồng hoá vật chất khắp chung quanh, vì nguyên do đó mà động đất sâu nhất có thể đạt đến 700 kilômét.