Aristótil
From Wikipedia, the free encyclopedia
Aristótil, d'o griego clasico: Ἀριστοτέλης, Aristotélēs (griego moderno: Αριστοτέλης, Aristotélis), (Estachira, Macedonya 384 aC - †Calcis Eubea, Grecia 322 aC) estió un d'os mes grans filosofos de l'antigüidat y talment d'a historia d'a filosofía occidental. Fillo de Nicomaco, medico d'o rei de Macedonya. Fue preceptor d'Aleixandre lo Gran. Funda en Atenas o Liceu, aon se filosofa fendo una gambada arredol d'un patio (peripateticos). Muere en o 322 a.C. en a isla d'Eubea.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Por favor, edita-lo ta cumplir con ellas. No borres iste aviso dica que no l'haigas feito. Colabora wikificando! |
Aristótil | |
---|---|
Información personal | |
Calendata de naixencia | 384 aC |
Puesto de naixencia | Estachira |
Calendata de muerte | 322 aC |
Puesto de muerte | Calcis Eubea |
Ocupación | Filosofo |
Escribe sobre biolochía, fisica, etica, politica, lochica, metafisica etc... y fue creador d'a taxonomía. Ha una obra enciclopedica. Tarda mes en conoixer-se que Platón, pero cuan arriba a estar conoixito en Europa en a Edat Meya Tardana (entre os sieglos XI y XIV), Aristotil sera dito "o Filosofo" per chodigos, arabes y cristianos (como, per eixemplo, Tomás d'Aquino, en cuya filosofía influyirá a-saber-lo).
Ta Aristotil o que existe realment no son as Ideas (como ta Platón), sino a substancia individual, ye dicir, a cosa concreta y material que percibimos con os nuestros sentitos, somesa a cambeos y transformacions, a cheneración y corrupción, a movimiento. A filosofía aristotelica preba de dar una explanicación coherent d'a realidat empirica y d'o movimiento constant que bi observamos. A critica d'a Teoría d'as Ideas' d'o suyo mayestro Platón consiste precisament en rebuchar a existencia d'as Ideas perque, estando immutables, no explanican o movimiento d'a realidat sensible).
Aristotil clasifica as ciencias d'a siguient traza:
- Ciencia instrumental (que ha de servir d'instrumento u aduya ta totas as atras): Lochica.
- Ciencias teoreticas (ordenatas per o grau d'abstracción): Metafisica u Filosofía Primera u Teolochía, que s'ocupa d'o ser en cheneral, id est, d'os aspectos comuns a tot ser, y d'o ser supremo u Dios; Matematicas', que s'ocupa d'a cantidat; Fisica, que s'ocupa d'os sers naturals, que en podemos percibir con os sentitos.
- Ciencias practicas (ordenatas seguntes a suya importancia, y que s'ocupan d'estudiar a praxi, as accions humanas enfilatas enta conseguir a vitut u excelencia de l'hombre mesmo): Politica, ciencia d'a buena organización y gubierno d'a ciudat; Etica, ciencia d'o comportamiento individual que, a traviés d'a virtut, mena enta la felicidat.