Бенгал мацӀ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Бенгал мацІ, Бенгали, жиндирго Бангла абураб эндонимги бугеб (বাংলাcode: bn is deprecated [ˈbaŋla]), ккола Гьинд-Арияб мацІлъун, жинда тІоцебесеб иргаялда жаниб Жанубияб Азиялда, хасго Гьиндустаналъул субконтиненталъул бакъбаккул рахъалда ругел бенгалиял кІалъалеб миллияб мацІлъун буго Бангладешалъе ва Гьиндустаналъул штат БакътІерхьул Бенгалалъе. Бенгал мацІалда кІалъелзул гІурагІан къадар буго Трипуралда ва Ассамалъул Барак Расалъиялда. Гьеб ккола Бангладешалда расмияб ва бищун тІибитІараб мацІ ва Гьиндустаналъул 22 мацІалдса Гьинд мацІалда хадуб кІиабилеб бищун тІибитІараб. Жиб рахьдал мацІлъун гІага-шагарго 228 миллион чиясе ва кІиабилеб мацІлъун жеги 37 миллион чиясе кколеб букІиналъ,[1][5] Бенгал мацІ буго щуабилеб бищун тІибитІараб рахьдал мацІлъун ва киналниги жинда кІалъалезул къадралъул рахъалъ бищун тІиритІарал мацІазул анкьабилеблъун.[6][7]
Бенгал мацІ | |
---|---|
Бангла | |
বাংলাcode: bn is deprecated | |
Абулеб куц | ˈbaŋla |
Территория | Бангладеш ва Гьиндустан |
Регион | Бенгал |
Этниклъи | Бенгалиял |
КӀалъалел | 230 миллион (2011–2017)[1][2] 2-б мацІ: 37 миллион чиясе[1] |
Индо-европиял
| |
Цесел формаби | Пракрит
|
Диалектал |
|
Бенгали алипб Бенгали Брайль | |
ГӀужраяб форма | Бенгали кверзул форма[3] |
Официалаб статус | |
Официалаб мес | Халип:Флаг / Бангладеш Халип:Флаг / Гьиндустан (in Бакъбаккул Бегалалда, Трипуралда, Ассамазул Барак Расалъиялда, Джархандалда[4]) |
Регулация гьаби | Бенгал мацІалъул академия (Бангладешалда) Пасчимбанга Бангла Академия (Гьиндустаналда) |
МацӀалъул кодал | |
ISO 639-1 | bn |
ISO 639-2 | ben |
ISO 639-3 | ben |
Glottolog | beng1280 |
Бенгал мацІалда кІалъалел Бангладешалда ва Гьиндустаналда | |
Гьанир руго ИФАлъул фонетикиял симболал. Кколеб кверчӀвай гьечӀони, нужеда бихьизе бегьула гьикъул гӀужур, ункъбокӀон, яги цогидал симболал Юникодалъул гӀужразул бакӀалда. ИФА симболазе байбихьул нухмалъи балагье гьаниб: Квеки:ИФА. |
Бангладешалъул расмияб ва де факто миллияб мацІ буго гьанжесеб стандартияб бенгали.[8][9][10] Гьеб ккола миллаталъул лингва франкалъун, бенгалиязул 98% тІоцебесеб мацІалда гІадин эркенго кІалъала гьеб мацІалда.[11][12] Гьиндустаналда бенгали мацІ расмияблъун буго БакътІерхьул Бенгалиялда, Трипуралда ва Ассам штаталъул икълим Барак Расалъиялда. Гьеб буго Бенгал бугъазалда ругел Андаман ва Никобар ЧІинкІиллъабазда бищун тІибитІараб мацІ, [13] ва гьелда кІалъалезул гІурагІн къадар буго цогидал штатаздаги, гьездаго гъорлъ Дели, Чгьатисгарх ва Джархканд.[14] Бенгал мацІалда кІалъала гІезегІан къадар бугеб бенгали диаспора (Бангладешалъул диаспора ва Гьиндустаналъул бенгалиял): Пакистаналда, Цолъараб Пачалъиялда, Цолъарал Штатазда ва ГІагараб Машрикъалда.[15]
Бенгал мацІ цебетІолеб букІана 1300-гІан соналъ. Бенгал адабият, жиндирго адабияталъулаб азарсонил тарихгун, гІатІиго цебетІолеб букІана Бенгал ЦІилъиялъул заманалдаса, ва гьеб буго Азиялда бугеб бищун хьолбохъ битІараб ва батІи-батІияб адабияталъулаб гІадатлъилъун. 1948-лелдаса 1956-лелде букІараб Бенгал мацІалъулаб багъа-бачариялъ, жиндица Бенгал мацІ Пакистаналъул расмияб мацІлъун гьаби тІалаб гьабулеб букІараб, квер бакъана Бакъабаккул Бенгалалда бенгалиязул миллатчилъи цебетІеялъе, гьеб сабаблъун 1971 соналъ лъугьана Бангладеш пачалихъ. Бенгал мацІ ккола бенгал идентилъиялъул квинтэссенциялъу, ва гьелъ цолъизабула маданияб рахъалъи батІалъи бугеб икълим.