Holbeyn xalçası
From Wikipedia, the free encyclopedia
Holbeyn xalçası— alman rəssamı Hans Holbeynin adını daşıyan erkən türk xalça növüdür.
"Holbeyn xalçası"nın təsvirlərinə Avropa İntibah dövrü rəsmlərində tez-tez rast gəlinir. Onlar əvvəllər Gənc Hans Holbeyn ilə işləmiş rəssamların kətanlarında görünür. Onlar dörd tipə bölünür və onlardan yalnız iki növü adını daşıdıqları müəllifin rəsmlərində təsvir edilmişdir. "Holbeyn Xalçası" uzun müddətdir istehsal edilən Anadolu xalçasının ən çox yayılmış növüdür. Xalçalar əsas sahədə romb, xaç və səkkizguşəli ulduzlardan ibarət eksklüziv həndəsi ornamentlə bəzədilib.
Tədqiqatçılar Holbeyn xalçalarını aşağıdakı dörd tipə bölürlər[1]
- I tip: Holbeynin kiçik rəsmlərindəki xalçalar; kiçik, müxtəlif, daim təkrarlanan ornament.
- II tip: Holbeyn bu tip xalçaları təsvir etmədiyinə görə, bu tip xalçalar onları çəkən italyan rəssamı Lorenzo Lottoya görə indi "Lotto xalçaları" adlanır. Bu xalça növü naxış baxımından “I tip” Holbeyn xalçası”na bənzəyir. Bu naxışa bitki motivləri də əlavə edilmişdir.
- III tip: Holbeynin böyük rəsmlərində xalçalar; böyük kvadratların içərisində ara sahədə, aralarında “göl” elementi olmayan, aralarında ensiz zolaqlar olan, daim təkrarlanan ornament (“Səfirlər” [2]rəsm əsərinə bax);
- IV tip: Holbeynin böyük rəsmlərində xalçalar; ara sahədə səkkizbucaqlı kvadratlarda “göl” elementi yerləşir[3].
Kiçik Hans Holbeyn tez-tez portretlərində xalçaları masaları, nadir hallarda isə döşəmələri örtdüyü yerdə təsvir edir.