Дәвширмә
Ғосман империяһындағы һалым төрө / From Wikipedia, the free encyclopedia
Дәвширмә (ғосм. دوشيرمه — devşirmeدوشيرمه — devşirme — йыйыу < ғосм. ديوشرمك — devşirmekديوشرمك — devşirmek — йыйырға (емеш-еләк, сәскә һ.б.); грек. грек. παιδομάζωμα [paidomazoma] — балаларҙы йыйыу; әрм. տերշիմէ; сер. данак у крви / danak u krvi данак у крви / danak u krvi һәм болг. кръвен данъккръвен данък — ҡан яһағы, ҡан һалымы) — Ғосман империяһында мосолман булмаған халыҡҡа һалынған һалым төрө, христиан ғаиләләрендәге малайҙарҙы kapıkulları («Порта хеҙмәтселәре») сифатында, йәғни солтандың ҡолдары итеп тәрбиәләр өсөн мәжбүри йыйып алыу системаһы. XV—XVI быуаттарҙа Ғосман империяһы чиновниктарының һәм хәрбиҙәренең күпселеге дәвширмә буйынса йыйылған кешеләрҙән торған [1]. Солтандың ҡолдары ғәҙәттә империяның дүрт ведомствоһында хеҙмәт иткән: һарай хеҙмәте, канцелярия (Kalemiyye), дин әһелдәре (İlmiyye) һәм хәрбиҙәр (Seyfiyye). Элита һаналған хәрбиҙәр солтанға туранан-тура буйһонған. Кавалерия — Kapıkulu Süvarileri («Порта хеҙмәтселәре кавалерияһы»), ә пехота Kapıkulu Ordusu («Порта хеҙмәтселәре ғәскәре») тип аталған. Киң таралған башҡа атамаһы — Yeni Çeri (яңысар — «яңы яугир») яугирҙең статусын күрһәткән, ә уның ҡайһы ғәскәр төрөнә ҡарағанын түгел. Яңысарҙар полиция һәм һаҡ вазифаларын да үтәгән.