Морзе алфавиты
символдар менән кодлау ысулы, унда алфавит хәрефтәре, һандар, пунктуация билдәләре һәм башҡа символдар эҙмә-эҙлекле нөктә һәм һыҙыҡтар мен / From Wikipedia, the free encyclopedia
Морзе алфавиты, «Морзя́нка», Морзе коды — символдар менән кодлау ысулы, унда алфавит хәрефтәре, һандар, пунктуация билдәләре һәм башҡа символдар эҙмә-эҙлекле нөктә һәм һыҙыҡтар менә бирелә .[3]. Эҙмә-эҙлекле элемтә каналдары буйынса тапшырыу өсөн тәғәйенләнгән. Морзе алфавитының уникаль үҙенсәлеге булып кеше тарафынан махсус терминал ҡоролмаларын ҡулланмайынса кодлау һәм декодлау мөмкинлеге тора.
Морзе алфавиты | |
Нигеҙләү датаһы | 1837 |
---|---|
Кем хөрмәтенә аталған | Морзе Сэмюэл |
Дәүләт | Бельгия[1] |
Урын | Ер |
Булдырыусы | Морзе Сэмюэл һәм Альфред Вейл[d] |
Яҙыу йүнәлеше | һулдан уңға[d] |
Асыусы йәки уйлап табыусы | Морзе Сэмюэл һәм Альфред Вейл[d] |
Асыу датаһы | 1836 |
Етештереү урыны | Бостон |
Статус нематериального культурного наследия | Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed[d][2] һәм Inventory Intangible Cultural Heritage in the Netherlands[d] |
Тасуирлау биттәре | immaterieelerfgoed.be/nl… |
Вики-проект | WikiProject Intangible Cultural Heritage[d] |
Сығанаҡҡа URL-һылтанма | immaterieelerfgoed.nl/en… |
Морзе алфавиты Викимилектә |
Морзе әлифбаһының ишетеү алымы киң ҡулланыла, ул радиоэлемтә (ишетеү радиотелеграфы) киң таралыу ала. Хәрби-диңгеҙ флотында Морзе коды караптар араһында махсус сигнал прожекторҙары ҡулланыла. Морзе кодын тактиль тапшырыу һирәк осрай, атап әйткәндә, ул смарт-сәғәттең ҡайһы бер моделдәрендә бар.[4]
Морзе стандарт кодында ваҡыт берәмеге өсөн иң ҡыҫҡа сигнал оҙайлығы ҡабул ителә. Һыҙыҡ оҙайлығы өс нөктәгә тигеҙ. Бер тамға элементтары араһындағы пауза, 3 нөктә, 7 нөктә һүҙҙәре араһында.[5] Код теләһә ниндәй тиҙлек менән тапшырыла ала, өҫтәүенә, декодлау мөмкинлеге ваҡыт интервалын үтәлмәһә лә һаҡлана.
Америка уйлап табыусыһы һәм рәссамы Сэмюэл Морзе хөрмәтенә аталған. Хәреф кодтарын (ысынында «код») Морзеның коллегаһы Альфред Вейл өҫтәй, был фактты Морзе һуңынан ҡәтғи инҡар итә (һәм шул уҡ ваҡытта телеграф уйлап табыуын да үҙенә бәйләй). Вейлем кодтың һанлы өлөшөн уйлап тапҡандыр. Ә 1848 йылда Немец Фридрих Герке тарафынан Вейл/Морзе коды камиллаштырыла. Герке камиллаштырған код бөгөн дә ҡулланыла.