Мәсүд I
From Wikipedia, the free encyclopedia
Мәсүд I Рукнетдин (ғәр. ركن الدين مسعود, төр. Ebü'l-es Feth-Sultânü'l-d Muazzam ve’Izzüddünyâ-Mes’dîn b ûd. Kılıcarslan es-Selcûkī; Rukn al-Mas’Dīn ūd; грек. Μασούτ) —1156 йылдан алып 1116 йылға тиклем Рум солтаны, Ҡылыс-Арыҫлан I солтандың улы
Мәсүд I | ||
ғосман. ركن الدين مسعود төр. Rukn al-Dīn Mes'ūd | ||
| ||
---|---|---|
1116 — 1156 | ||
Алдан килеүсе: | Мәликшаһ I (Конья солтаны) | |
Дауамсы: | Ҡылыс-Арыҫлан II | |
Дине: | ислам | |
Тыуған: | 1095 | |
Үлгән: | 1156({{padleft:1156|4|0}}) | |
Ерләнгән: | Әһлетдин мәсете | |
Династия: | Сәлжүкиҙәр | |
Атаһы: | Ҡылыс-Арыҫлан I | |
Балалары: | Кылыч-Арслан II[d] |
Ҡылыс-Арыҫлан үлгәндән һуң, власҡа өлкән улы Мәлик шаһ,килгән, ул Мәсүдте төрмәгә япҡан. Мәлик шаһ менән Византия императоры Алексей Комнин һөйләшеүҙәре мәлендә Мәсүд азат ителә һәм власҡа килә, ә Мәлик шаһ, ҡулға алынып, һуҡырайтыла һәм быуып үлтерелә. Үҙенең 39 йыл дауамындағы хакимлығы йылдарында византийҙарҙы ҡаты тота һәм күрше мосолман ерҙәре иҫәбенә биләмәләрен киңәйтә. Идара итеүенең тәүге йылдарында Мәсүд үҙенең ағай-энеләре идара иткән Мелитена һәм Анкараны баҫып алған. 1142 йылда Мөхәммәт Данишмендид үлгәндән һуң, Мәсүд Данишмендидтар ерҙәрен баҫып ала башлаған. Мәсүд хакимлыҡ иткән йылдарҙа даими рәүештә һуғышҡан. 1147 йылдың 26 октябрендә Икенсе тәре походы барышында Мәсүд Дорилей эргәһендә Конрад III немец тәре йөрөтөүселәр армияһын еңгән, ә 1148 йылдың 7 ғинуарында Кадм тауҙары янында — Людовик VII француз тәре йөрөтөүселәр армияһын тар-мар иткән. Артабан Мәсүд Антиохия кенәзлеге һәм Эдесса графлығы ерҙәре өсөн тәре йөрөтөүселәр һәм Киликий әрмән дәүләте хакимдары менән һуғышҡан.
1155 йылда Мәсүд вафат булған мәлгә Рум сәлжүк дәүләте Үҙәк һәм Көнсығыш Анатолияның өҫтөнлөклө державаһы була. аталған Мәсүдкә тиклем Көнбайыш халҡы Анатолияны «Рум» (римлеләр ере), тип атаған, тик уның хакимлығы осоронда Кесе Азияны «Турчия» (Төркиә) тип атай башлаған.