Убсунур соҡоро (ҡурсаулыҡ)
From Wikipedia, the free encyclopedia
«Убсунур соҡоро» — дәүләт тәбиғәт биосфера ҡурсаулығы. Рәсәй Федерацияһының Тыва республикаһындағы ҡурсаүлыҡ рәсәй федерацияһы. «Убсунур соҡоро» Рәсәй-монгол сиктәрендәге ЮНЕСКО-ның бөтә донъя мираҫы объекты (дөйөм майҙаны — 898 064 га)[1].
Убсунурская котловина | |
---|---|
Категория МСОП — Ia (Ҡәтғи тәбиғи резерват) | |
Төп мәғлүмәт | |
Майҙаны | 925136,4 га |
Нигеҙләнгән ваҡыты | 24 ғинуар 1993 йыл |
Урынлашыуы | |
50°38′47″ с. ш. 93°11′50″ в. д._type:landmark HGЯO | |
Яҡындағы ҡала | Кызыл |
ubsunurtuva.ru | |
Тыва Республикаһы территорияһында ҡурсаулыҡ участкаларының урынлашыуы | |
Убсунур соҡоро Викимилектә |
Ҡурсаулыҡ Көньяҡ Себер Убсунур соҡоронда Убсу-Нур тоҙло күле янында урынлашҡан.
Дәүләт тәбиғәт ҡурсаулығы «Убсунур соҡоро»1993 йылдың 24 ғинуарында булдырылған. 1997 йылда ҡурсаулыҡҡа биосфера статусы бирелгән.
Ҡурсаулыҡ майҙаны — 323 198,4 га[2]. Территорияһы 9 айырым участканан (кластерҙарҙан) тора:
- Арысканныга — 15000 гектар (Географик координаталары: 50°08' — 50°54' 94 СШ һәм°25' — 94°38' ВД.)
- Кара-Холь — 122 451 га
- Монгун-Тайга — 15 890 га (Географик координаталары: 50°45 — 50°СШ 29, 94°23 — 95°35 ВД.)
- Орук-Шинаа — 28 750 га
- Улар — 18 000 га (Географик координаталары: 50°18' — 50°31' СШ һәм 92°20' — 95°50' ВД.)
- Убсу-Нур — 4490 г (Географик координаталары: 48°15' — 51°09' СШ һәм 90°40' — 98°50' ВД.)
- Хан-Дээр — 112 917,4 га (Географик координаталары: 51°39' — 52°15' СШ, 90°00' — 92°15' ВД.)
- Цугээр-Элс — 4900 га (Географик координаталары: 49°45' — 50°29' 94 СШ һәм°45' — 95°35' ВД.)
- Ямаалыг — 800 га
Район климаты континенталь. Йыллыҡ уртаса температура ғинуарҙа иң түбән тура килә. Иң эҫе айы-июль. Йыллыҡ яуым-төшөм һаны 150 мм тәшкил итә, тауҙарҙа күпкә юғары. Бөтә соҡорҙоң төп үҙенсәлеге булып Ерҙең уртаса бүлкәтендәге барлыҡ ландшафттарҙың да булыуы тора. Бында Евразияның иң төньяғындағы ярымсүллеге таралған (50° с. ш.). Ҡурсаулыҡ Алтай-Саян төбәгендәге ҡурсаулыҡтар һәм милли парктар ассоциацияһына инә.