Камітэт дзяржаўнай бясьпекі
From Wikipedia, the free encyclopedia
Камітэ́т дзяржа́ўнай бя́сьпекі СССР (КГБ СССР[1]; рас. Комитет государственной безопасности СССР) — адна з назваў дзяржаўнага органа, які выконваў задачы абароны рэжыму СССР ад унутраных і вонкавых ворагаў.
Дата заснаваньня / стварэньня | 12 сакавіка 1954 |
---|---|
Імя | ꠇꠦꠎꠤꠛꠤ |
Назва арыгінальнай мовай | Комитет Государственной Безопасности |
Кароткая назва | КГБ СССР |
Сфэра дзейнасьці | контрразведка |
Пасада кіраўніка арганізацыі | старшыня КДБ СССР |
Краіна | Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік |
Выканаўчы орган | Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік |
Належыць да юрысдыкцыі | Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік |
Матчыная арганізацыя | Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік |
Месца штаб-кватэры | Lubyanka Building, Масква, Лубянская плошча |
Папярэднік | Міністэрства дзяржаўнай бясьпекі СССР |
Заменены на | Фэдэральная служба бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі, Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь |
Замяніў | НКВД |
Дата спыненьня існаваньня | 3 сьнежня 1991 |
Быў адной з самых магутных дзяржаўных структур у СССР. Паводле Статуту кіраўніцтва камітэтам ажыцьцяўлялася Палітычным бюро Цэнтральнага камітэту Камуністычнай партыі Савецкага Саюзу (вышэйшым органам партыі) без нагляду з боку савецкага ўраду насуперак Канстытуцыі СССР[2].
У звычайным жыцьці людзі звалі проста «Камітэт». З аднаго боку, КГБ асацыявалася зь імёнамі выведнікаў, а зь іншага — з начнымі ператрусамі, павальнымі арыштамі і лягерамі для палітвязьняў. Так, адзін з найболей прыкметных лідэраў праваабарончага руху ў СССР акадэмік Андрэй Сахараў, які неаднаразова заяўляў аб дачыненьні гэтага ведамства да палітычных забойстваў і бандыцкіх нападаў на іншадумцаў і ў пачатку 1980-х правёў некалькі гадоў у ссылцы пад пільным наглядам КГБ, меў досыць высокае меркаваньне пра шарагоўцаў Камітэта. Па меркаваньні Сахарава, КГБ быў найменш карумпаванай установай сярод саюзных ведамстваў у пэрыяд брэжнеўскага застою.