Звышцякучасць
From Wikipedia, the free encyclopedia
Звышцякучасць — здольнасць рэчыва ў адмысловым стане (квантавай вадкасці), які ўзнікае пры паніжэнні тэмпературы да абсалютнага нуля (тэрмадынамічная фаза), працякаць праз вузкія шчыліны і капіляры без трэння. Да нядаўняга часу звышцякучасці была вядомая толькі ў вадкага гелія, аднак у апошнія гады звышцякучасць была выяўлена і ў іншых сістэмах: у разрэджаных атамных бозэ-кандэнсатаў, цвёрдаму гелію.
Звышцякучасць тлумачыцца наступным чынам. Паколькі атамы гелію з’яўляюцца базонамі, квантавая механіка дапускае знаходжанне ў адным стане адвольнага ліку часціц. Паблізу абсалютнага нуля тэмператур усе атамы гелію аказваюцца ў асноўным энергетычным стане. Паколькі энергія станаў дыскрэтная, атам можа атрымаць не любую энергію, а толькі такую, якая роўная энергетычным зазору паміж суседнімі ўзроўнямі энергіі. Але пры нізкай тэмпературы энергія сутыкненняў можа апынуцца менш гэтай велічыні, у выніку чаго рассейванне энергіі папросту не будзе адбывацца. Вадкасць будзе цячы без трэння.