Дзекабрысты
From Wikipedia, the free encyclopedia
Дзекабрысты (руск.: Декабристы, ад слова декабрь — «снежань») — удзельнікі расійскага дваранскага апазіцыйнага руху, сябры розных таемных таварыстваў другой паловы 1810-х — першай паловы 1820-х, якія арганізавалі антыўрадавае паўстанне 14 снежня 1825 года і па назве месяца паўстання і атрымалі сваю назву. Самае ранняе ўжыванне слова «дзекабрысты» выяўлена ў дзённіку А. Герцэна за 1842 год.
У першыя дзесяцігоддзі XIX стагоддзі частка прадстаўнікоў рускага дваранства лічылі самадзяржаўе і прыгоннае права пагібельнымі для далейшага развіцця краіны. У іх асяроддзі складалася сістэма поглядаў, рэалізацыя якіх павінна была змяніць асновы расійскага жыцця. Фармаванню ідэалогіі будучых дзекабрыстаў спрыяла:
Ідэі і светапогляд дзекабрыстаў не былі адзінымі, але ўсе яны былі накіраваны супраць самадзяржаўнага рэжыму і прыгоннага права.