گەمارۆدانی قودس (١١٨٧)
داگیرکردنی قودس لە لایەن ئەییوبیەکانەوە (١١٧٨) / From Wikipedia, the free encyclopedia
لە ژێر سەرکردایەتی سەلاحەدین ئەیوبیدا، لە ڕۆژی شەممە ٢٥ی ڕەبیع الثانی ساڵی ٥٨٣ی کۆچی کە هاوتایە لەگەڵ ٤ی تەمموزی ١١٨٧یزایینی لە نزیک گوندی ئەلمەجەودە، لە نێوان ناسر و تبریا، کە موسڵمانان تێیدا بوون، ڕوویدا سەرکەوتوو بوون و خاچھەڵگرەکان خۆیانخستە دۆخێکی ستراتیژی نائارام لەناو گەمارۆیەکی هێزەکانی سەلاحەدین، کە لە ئەنجامدا بووە هۆی کەوتنی شانشینی قودس دواتر، وئازادکردنی زۆربەی ئەو زەویانەی کە لەلایەن خاچھەڵگرەکانەوە داگیرکرابوون،سەلاحەدین شوێنە پیرۆزییەکانی ئیسلامی نۆژەنکردەووە.
گەمارۆدانی قودس | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
تەسلیمبوونی خاچبەرستان بە سەڵاحەدین لە قودس، وێنەکێشان لەلایەن فرانسوا گویزۆت (١٨٨٣) | |||||||
| |||||||
شەڕکەرەکان | |||||||
دەوڵەتی ئەییووبی |
شانشینی قودس شۆڕشگێرانی هۆسپتیلەر سوارچاکانی پەرستگا | ||||||
فەرماندە و سەرکردەکان | |||||||
سەلاحەدینی ئەییووبی |
بالیان لە ئیبێلین هێراکلیۆسی قودس | ||||||
ھێز | |||||||
نەزانراو، ئەگەری زۆرە لە دەوروبەری ٢٠ هەزار پیاوی بەهێز | ٤٠٠٠ پیاو | ||||||
زەرەر و زیانە گیانییەکان | |||||||
نەزانراو | نەزانراو |
شکستی خاچھەڵگرەکان لە شەڕی حەتین کارەساتبار بوو، کە تێیدا گوڵی شوڕشگێڕەکانیان لەدەستدا، و تێیدا ژمارەیەکی زۆر لە سەربازەکانیان کوژران و ژمارەیەکی زۆر لە خێزانەکانیش بە هەمان شێوە دەستگیرکران. مزگەوتی ئەقسا بوو بە دەستی فەرماندە سەلاحەدین ئەیوبی، لەنێو دیلەکاندا پاشای مەقدیس هەبوو کە ١٥٠ شوڕشگێڕی لەگەڵدا بوو. پەیوەندییەکانی شانشینی لاتینی قودسی لەگەڵ ئەوروپا پچڕاند، هەروەها دەستی بەسەر گرنگترین قەڵاکانی خاچھەڵگرانی باشووری تیبریادا گرت، جگە لە کاراک و کراک دی شێڤالیێر (قەڵاکە).
سەڵاحەدین بە مامەڵەیەکی زۆر نەرمتر و سووکتر لە چاوی خاچھەڵگران مامەڵەی لەگەڵ قودس و دانیشتووانەکەی کرد، نزیکەی ١٠٠ ساڵپێش ئەوە. هیچ دڕندەیی و وێرانکارییەکی بێمانا لە سەلاحەدین نەکەوتە خوارەوە، بەڵام ڕێگەی پێدا لە ماوەی ٤٠ ڕۆژدا قودس بەجێبهێڵن،دوای ئەوەی فیدیەی بۆ هەموو پیاو و ژن و منداڵێک دا و سەلاحەدین لێبوردەیی زۆری بۆ خاچھەڵگرە هەژارەکان نیشان دا کە نەیانتوانیبا پارەکە بدەن.[1][2]
لە تشرینی دووەمی ١١٨٨ی زایینی گارنیۆنی کاراک خۆی ڕادەست کرد، و لە نیسانی ئایاری ١١٨٩ گارنیۆنی کاراک دی مۆنریال خۆیڕادەست کرد، و قەڵای بالفۆر دوا قەڵا بوو کە کەوتە خوارەوە، و قەڵای کراک دی شێڤالیێر لە ڕۆژهەڵاتی تارتوس. ڕووخانی شانشینی قودس وایکرد پاپای ڕۆما دەست بکات بە ئامادەکاری بۆ جەنگی خاچھەڵگری سێیەم کە لە ساڵی ١١٨٩ز دەستی پێکرد.
شانشینی قودس کە بەهۆی ناکۆکییە ناوخۆییەکانەوە لاواز بوو، لە جەنگی حەتین لە ٤ی تەمموزی ١١٨٧دا شکستی هێنا، زۆربەی ئاغاکان بە دیل گیران لەنێوانیاندا پاشا لوسیگنان. هەزاران کۆیلەی موسڵمان ئازاد کران.[3][4] تا ناوەڕاستی مانگی ئەیلول، سەلاحەدین عەکا و نابلوس و یافا و تۆرۆن و سیدۆن و بەیروت و عەسقەلانی گرتبوو. رزگاربووانی شەڕەکە و پەنابەرانی دیکە هەڵهاتن بۆ شاری سوڕ(لوبنان)، کە تاکە شار بوو کە توانیبووی خۆی لە دژی سەلاحەدین بگرێت، بەهۆی هاتنی بەڕێکەوتی کۆنرادی مۆنتفێرات (پاشای قودس).