گورگ
From Wikipedia, the free encyclopedia
گورگ (بە ئینگلیزی: wolf) (ناوی زانستی: Canis lupus) گەورەترین ئەندامی ئاژەڵی زیندووی کەنەدایییە، نێرەی گورگ بە تێکڕایی ٤٠ کگم (٨٨ پاوەند) و مێیە٣٧ کگم (٨٢ پاوەند). گورگەکان بە درێژیی ١٠٥–١٦٠ سم (٤١–٦٣ ئین) دەپێورێن، و ٨٠–٨٥ سم (٣١–٣٣ ئین) لە بەرزی شانیان. ھەروەھا گورگەکان دەتوانرێ جیابکرێتەوە لە جۆرەکانی کانیس، بە گوێچکەی بچووکتر، ھەروەھا قەدی کورتتر و کلکی درێژتر. گورگەکان بە زۆری ڕەش و قاوایی و خۆڵەمێشی و سپین، ھەرچەندە ڕەنگە لە ناوچەی جەمسەری باکووردا زۆربەی گورگەکان سپی بن.
لە ھەموو ئەندامانی «جونیس کانیس»، گورگەکان زۆر تایبەتمەندن بە ڕاوکردنی یاری ھەرەوەزی، ھەروەھا ڕەنگە نەوەی گورگەکان باوانیان بەجێ بھێڵن لەکاتی پێگەیشتنیان، گورگیش ئاژەڵێکی ناوچەیییە، شەڕ لەسەر خاکەکەی دەکات. گورگ بە زۆری گۆشتخۆرە و خواردن بە مامەڵەکانی کێوی گەورە و ئاژەڵی بچووکتر دەدات، گورگی تاک یان گورگی جووتکراو بە شێوەیەکی ئاسایی ڕێژەی سەرکەوتنی زیاتریان ھەیە لە ڕاوکردندا، ھەروەھا نەخۆشی و مشەخۆرەکان بە دیاریکراوی ڕەبۆ لەوەیە گورگەکان تووشی نەخۆشی بکات. ژمارەی زیندوی «گورگی کێوی جیھانی» لە ساڵی ٢٠٠٣ بە ٣٠٠ ھەزار ئاژەڵ مەزەندە کراوە، و بە کەمترین خەمڵاندنی یەکێتی نێودەوڵەتی بۆ پاراستنی سروشت IUCN دادەنرێ. گورگ مێژوویییەکی درێژی ھەیە لە کارلێککردن لەگەڵ مرۆڤەکاندا، بەھۆی ھێرش و پەلامارەکانیان بۆ سەر ئاژەڵداری، لە زۆربەی کۆمەڵگا قەشەنگەکان سووکایەتییان پێ کراوە و ڕاودەکرێن، لە ھەمان کاتدا بە پێچەوانە لە ھەندێک کۆمەڵگەی کشتوکاڵی ڕێزیان لێدەگیرێت. ھەرچەندە ترسی گورگ لە زۆر لە کۆمەڵگا مرۆیییەکاندا بوونی ھەیە، بەڵام زۆرینەی ھێرشە تۆمارکراوەکان بۆ سەر خەڵک، ھۆکارەکەی بۆ ئەو ئاژەڵانە دەگەرێتەوە کە بەدەست نەخۆشی ڕەبۆوە دەناڵێنن. ھێرشی گورگ بۆ سەر مرۆڤ دەگمەنە چونکە گورگەکان تا ڕادەیەک کەمن، دوور لەخەڵک دەژین.