Defnyddiwr:Xxglennxx/Wica
From Wikipedia, the free encyclopedia
Crefydd Neo-baganaidd a math o ddewiniaeth fodern yw Wica (Saesneg: Wicca). Fel arfer, cyfeirir ati fel y celfyddydau gwyn neu'r Grefft[1] gan ei hymlynwyr, a elwir yn Wiciaid neu'n Wrachod. Yn ôl y sôn, sefydlwyd Wica yn Lloegr yn yr ugeinfed ganrif gynnar,[2] a phoblogeiddiwyd hi yn ystod y 1950au gan Gerald Gardner, gwas sifil Prydeinig wedi ymddeol. Ar y pryd, cyfeiriodd Gardner at y grefydd fel "cwlt y wrach" a "dewiniaeth," ac at ei hymlynwyr fel "y Wica".[3]
Fel arfer, mae Wica yn grefydd ddeuoliaethol sy'n addoli Duwies a Duw. Gwelir nhw fel y Dduwies Driphlyg a'r Duw Corniog fel arfer, ac fel ffasedau o uwch Dduwdod pantheistiol a ddangosir eu hunain ar ffurf duwiau a duwiesau amldduwiol amrywiol. Serch hynny, ceir syniadau diwinyddol eraill o fewn Wica, fel undduwiaeth ac anffyddiaeth. Mae Wica hefyd yn cynnwys y defnydd defodol o ddewiniaeth sydd wedi'i ddylanwadu'n fawr iawn ar ddewiniaeth seremonïol, fel arfer mewn cysylltair â chod o foesoldeb hael o'r enw'r Cyngor Wicaidd, ond nid yw pob un dilynwr yn cadw at y cod hwn. Mae Wica yn cynnwys wyth Gŵyl draddodiadol mewn blwyddyn, sydd wedi'u seilio ar y tymhorau.
Mae sawl enwad gwahanol o fewn Wica, a chyfeirir atynt nhw fel traddodiadau. Mae rhai traddodiadau, megis Wica Gardneraidd ac Alecsandraidd, yn dilyn dulliau ynydu Gardner; cyfeirir at y traddodiadau hyn fel Wica Traddodiadol Prydeinig, a chred llawer o'u hymarferwyr yw fod y term "Wica" yn perthyn i draddodiadau sydd â llinach Wicaidd yn unig. Mae traddodiadau eraill, megis Crefft Cochrane, y Traddodiad Fferi ac Wica Dianigaidd, yn cymryd eu prif ddylanwad o bobl eraill sydd ddim yn mynnu unrhyw linach ynydu. Nid yw pob traddodiad yn defnyddio'r term "Wica", ond sydd, yn hytrach, yn defnyddio "Dewiniaeth" yn ei le, tra bod traddodiadau eraill yn meddwl bod y gair yn perthyn i bawb.[4][5]