Έλινορ Όστρομ
Αμερικανή οικονομολόγος / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Έλινορ Κλαιρ Όστρομ (7 Αυγούστου 1933 - 12 Ιουνίου 2012) ήταν Αμερικανίδα κοινωνική επιστήμονας, της οποίας η έρευνα συνδέθηκε με την Νέα Θεσμική Οικονομία (New institutional economics) και την αναζωπύρωση της πολιτικής οικονομίας. Το 2009 μοιράστηκε το Βραβείο Νόμπελ στις οικονομικές επιστήμες μαζί με τον Όλιβερ Γουίλιαμσον για την "ανάλυση της οικονομικής διακυβέρνησης, ιδίως των κοινών πόρων"[14]. Ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ στις Οικονομικές Επιστήμες.
Μετά την αποφοίτησή της με πτυχίο και διδακτορικό από το UCLA, η Όστρομ έζησε στο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνα όπου υπηρέτησε στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και έλαβε αργότερα μια καριέρα στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Διετέλεσε διακεκριμένη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Άρθουρ Μπέντλεϋ καθώς και διευθύντρια του εργαστηρίου πολιτικών θεωριών και πολιτικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και ιδρυτική διευθύντρια του Κέντρου Μελέτης της Θεσμικής Ποικιλομορφίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Διετέλεσε επικεφαλής ερευνήτρια στο Πρόγραμμα Στήριξης της Συνεχούς Έρευνας για τη Βιώσιμη Γεωργία και τη Διαχείριση των Φυσικών Πόρων, το οποίο διαχειρίζεται η Virginia Tech και χρηματοδοτείται από την USAID. Ξεκινώντας από το 2008, η ίδια και ο σύζυγός της, Βίνσεντ Όστρομ, συμβούλευαν το περιοδικό Transnational Corporations Review.
Η Έλινορ Όστρομ μέσα από πολυετή εμπειρική έρευνα, κατάφερε να αποδείξει, πως η αυτοδιαχείριση ενός φυσικού πόρου από τα μέλη μιας ομάδας - κοινότητας με προσδιορισμένο αριθμό μελών και με κανόνες που τα ίδια μέλη θεσπίζουν, τροποποιούν και επιτηρούν, μπορεί να αποτελέσει την βέλτιστη επιλογή στην αειφόρο διαχείριση του φυσικού πόρου.
Ειδικότερα, η Όστρομ ανατέμνει τα βασικά χαρακτηριστικά που συναντάμε εξετάζοντας επιτυχημένα εγχειρήματα που αυτο-διαχειρίζονται τα κοινά. Στόχος της ανάλυσης της οικονομολόγου είναι να αποδείξει με βάσει πιστοποιημένα στοιχεία πως η αποτελεσματικότητα δεν αποτελεί προνόμιο των δύο κυριάρχων συστημάτων διαχείρισης, αλλά πως ανά τους αιώνες η ανθρωπότητα κατάφερε όχι μόνο να διαχειριστεί με σύνεση αλλά και να διατηρήσει μακροπρόθεσμα συλλογικούς πόρους χωρίς να αναζητήσει την παρέμβαση του κράτους ή της αγοράς.
Η θεωρία της Έλινορ Όστρομ αποτέλεσε την εναλλακτική απάντηση στη θεωρία του Xάρντιν σύμφωνα με την οποία ο μόνος τρόπος για τη παραγωγική και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων είναι είτε μέσω του κατακερματισμού τους και της παραχώρησης τους στην ατομική ιδιοκτησία, είτε μέσω της επιβολής ενός ισχυρού εξωτερικού θεσμικού πλαισίου από δημόσια κρατική ή διεθνή αρχή.
Σύμφωνα με την Έλινορ Όστρομ οκτώ είναι τα βήματα για να είναι αποτελεσματική η αυτοδιαχείριση των κοινών πόρων:
α. Προσδιορισμένα όρια της κοινότητας που διαχειρίζεται το πόρο.
β. Σεβασμός του θεσμικού πλαισίου που θέτει η κοινότητα από τις εξωτερικές αρχές.
γ. Το θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης του πόρου συνδιαμορφώνεται από όλους όσους αυτό επηρεάζει.
δ. Ο έλεγχος τήρησης των κανόνων γίνεται από τα μέλη της κοινότητας.
ε. Ποινές και διαπόμπευση για όσους δεν τηρούν τους κανόνες.
στ. Οι κανόνες πρέπει να συμβαδίζουν με τα τοπικά χαρακτηριστικά της κοινότητας και τις τοπικές ανάγκες.
ζ. Χαμηλού κόστους θεσμικό πλαίσιο και εύκολος τρόπος διευθέτησης των διαφορών.
η. Η δομή αυτοδιαχείρισης να ξεκινάει από τη βάση και να ανεβαίνει προς τη κορυφή και όχι το αντίστροφο.