Όξινο ανθρακικό νάτριο
Το όξινο ανθρακικό νάτριο είναι μια χημική ένωση με τον τύπο NaHCO3. / From Wikipedia, the free encyclopedia
Το διττανθρακικό νάτριο ή (όνομα IUPAC) όξινο ανθρακικό νάτριο είναι χημική ένωση με τον τύπο NaHCO3. Είναι ένα άλας που αποτελείται από ιόντα νατρίου και δισανθρακικά ιόντα. Το δισσανθρακικό ή διττανθρακικό νάτριο είναι ένα λευκό στερεό που είναι κρυσταλλικό, αλλά συχνά εμφανίζεται ως μια λεπτή σκόνη. Έχει μια ελαφρώς αλμυρή, αλκαλική γεύση που μοιάζει με αυτή της σόδας πλύσης (ανθρακικό νάτριο). Η φυσική μεταλλική μορφή είναι ο ναχκολίτης (nahcolite). Είναι ένα συστατικό του ορυκτού νάτρον και βρίσκεται διαλυμένο σε πολλές μεταλλικές πηγές (mineral springs). Είναι μεταξύ των κωδικοποιημένων προσθέτων τροφίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ταυτοποιημένο ως E 500. Επειδή είναι γνωστό από παλιά και χρησιμοποιείται πλατιά, το άλας έχει πολλά σχετικά ονόματα όπως μαγειρική σόδα (baking soda), σόδα άρτου (bread soda), μαγειρική σόδα (cooking soda) και διττανθρακική σόδα (bicarbonate of soda).
| |||
Ονόματα | |||
---|---|---|---|
ΟνοματολογίαIUPAC
Όξινο ανθρακικό νάτριο | |||
ΆλλαΟνόματα
Μαγειρική σόδα, Διττανθρακική σόδα, Ναχκολίτης | |||
Αναγνωριστικά | |||
144-55-8 Y | |||
4153970 | |||
ChEBI | CHEBI:32139 Y | ||
ChEMBL | ChEMBL1353 Y | ||
ChemSpider | 8609 Y | ||
DrugBank | DB01390 Y | ||
Αριθμός_EC | 205-633-8 | ||
InChI=1S/CH2O3.Na/c2-1(3)4;/h(H2,2,3,4);/q;+1/p-1 Key: UIIMBOGNXHQVGW-UHFFFAOYSA-M Y InChI=1/CH2O3.Na/c2-1(3)4;/h(H2,2,3,4);/q;+1/p-1 Key: UIIMBOGNXHQVGW-REWHXWOFAQ | |||
IUPHAR/BPS |
|||
Jmol 3Δ Πρότυπο | Image | ||
KEGG | C12603 Y | ||
MeSH | νάτριο+διττανθρακικό | ||
PubChem | 516892 | ||
Αριθμός RTECS | VZ0950000 | ||
[Na+].OC([O-])=O | |||
UNII | 8MDF5V39QO Y | ||
CompTox Dashboard (EPA) |
|||
Ιδιότητες | |||
NaHCO3 | |||
Μοριακή μάζα | 84,0066 g mol−1 | ||
Εμφάνιση | Λευκοί κρύσταλλοι | ||
Οσμή | Άοσμο | ||
Πυκνότητα | 2,20 g/cm3 ως στερεό [1]
1,1 έως 1,3 ως σκόνη[2] | ||
Σημείο τήξης | (αποσυντίθεται σε ανθρακικό νάτριο από τους 50 °C[3]) | ||
Διαλυτότητα στο νερό | 9 g/100 mL
69 g/L (0 °C)[4] | ||
Διαλυτότητα | 0,02 %wt ακετόνη, 2,13 %wt μεθανόλη @22 °C.[6] αδιάλυτο σε αιθανόλη | ||
log P | -0,82 | ||
Οξύτητα (pKa) | 10,329[7]
6,351 (ανθρακικό οξύ)[7] | ||
Δείκτης διάθλασης (nD) |
1,3344 | ||
Δομή | |||
Μονοκλινές | |||
Θερμοχημεία | |||
87,61 J/mol K | |||
Πρότυπη μοριακή εντροπία (S |
102 J/mol K | ||
Πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού (ΔfH |
-947,7 kJ/mol | ||
Ελεύθερη ενέργεια Γκιμπς (ΔfG˚) |
-851,9 kJ/mol | ||
Φαρμακολογία | |||
Κωδικοί ATC | B05CB04 B05XA02, QG04BQ01 (WHO) | ||
Οδοί χορήγησης |
Ενδοφλέβια, από το στόμα | ||
Κίνδυνοι | |||
Δελτίο δεδομένων ασφάλειας | External MSDS | ||
Οφθαλμικοί κίνδυνοι | Προκαλεί σοβαρούς ερεθισμούς στους οφθαλμούς | ||
NFPA 704 | |||
Σημείο ανάφλεξης | Άκαυστο | ||
Θανάσιμη δόση ή συγκέντρωση (LD, LC): | |||
LD50 (μέση θανατηφόρα δόση) |
4220 mg/kg ( επιμύες, στοματικά )[8] | ||
Σχετικές ενώσεις | |||
Άλλα Ανιόντα |
Ανθρακικό νάτριο | ||
Άλλα Κατιόντα |
Όξινο ανθρακικό αμμώνιο Όξινο ανθρακικό κάλιο | ||
Σχετικές ενώσεις |
Όξινο θειικό νάτριο Όξινο φωσφορικό νάτριο | ||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες (25°C, 100 kPa). | |||
Infobox references | |||
Το πρόθεμα "διττ (ή δισσ)" στο "διττανθρακικό" προέρχεται από ένα παρωχημένο σύστημα ονοματολογίας και βασίζεται στην παρατήρηση ότι υπάρχει διπλάσιο ανθρακικό (CO3) ανά νάτριο στο όξινο ανθρακικό νάτριο (NaHCO3) από όσο ανθρακικό ανά νάτριο στο ανθρακικό νάτριο (Na2CO3) και άλλα ανθρακικά άλατα. Ο σύγχρονος τρόπος ανάλυσης με βάση την ακριβή χημική σύσταση (που ήταν άγνωστη όταν επινοήθηκε ο όρος "διττανθρακικό νάτριο") το λέει αντίστροφα: υπάρχει μισή ποσότητα νατρίου στο NaHCO3 από όση στο Na2CO3 (το Na ως προς Na2).