Αρχαία ελληνική ιατρική
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η αρχαία ελληνική ιατρική ήταν μια συλλογή θεωριών και πρακτικών που συνεχώς επεκτείνονταν μέσα από νέες ιδεολογίες και δοκιμασίες. Πολλά συστατικά θεωρούνταν στην αρχαία ελληνική ιατρική, συνυφάζοντας το πνευματικό με το φυσικό. Συγκεκριμένα, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η υγεία επηρεαζόταν από το χιούμορ, τη γεωγραφική θέση, την κοινωνική τάξη, τη διατροφή, το τραύμα, τις πεποιθήσεις και τη νοοτροπία. Νωρίς οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι ασθένειες ήταν «θεϊκές τιμωρίες» και ότι η θεραπεία ήταν «δώρο από τους Θεούς».[1] Καθώς συνεχίζονταν οι δοκιμές όπου οι θεωρίες ελέγχονταν έναντι των συμπτωμάτων και των αποτελεσμάτων, οι καθαρές πνευματικές πεποιθήσεις σχετικά με τις «τιμωρίες» και τα «δώρα» αντικαταστάθηκαν με ένα θεμέλιο που βασίζεται στη φυσική, δηλαδή στην αιτία και το αποτέλεσμα.[1]
Ο Χυμισμός (ή οι τέσσερις χυμοί) αναφέρεται στο αίμα, το φλέγμα, την κίτρινη χολή και τη μαύρη χολή. Κάθε ένα από τα τέσσερα χιούμορ συνδέθηκε με ένα όργανο, την ιδιοσυγκρασία, την εποχή και ένα στοιχείο.[2] Θεωρήθηκε επίσης ότι το σεξ έπαιξε ρόλο στην ιατρική επειδή ορισμένες ασθένειες και θεραπείες ήταν διαφορετικές για τις γυναίκες από ότι για τους άνδρες. Επιπλέον, η γεωγραφική θέση και η κοινωνική τάξη επηρέασαν τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων και μπορεί να τους υποβάλουν σε διαφορετικά περιβαλλοντικά ζητήματα όπως τα κουνούπια, οι αρουραίοι και η διαθεσιμότητα καθαρού πόσιμου νερού. Η δίαιτα θεωρήθηκε επίσης ένα πρόβλημα και μπορεί να επηρεαστεί από την έλλειψη πρόσβασης σε επαρκή τροφή. Τραύμα, όπως αυτό που υπέστησαν οι μονομάχοι, από δαγκώματα σκύλων ή άλλους τραυματισμούς, έπαιξαν ρόλο στις θεωρίες που σχετίζονται με την κατανόηση της ανατομίας και των λοιμώξεων. Επιπλέον, υπήρξε σημαντική εστίαση στις πεποιθήσεις και τη νοοτροπία του ασθενούς στις θεωρίες διάγνωσης και θεραπείας. Αναγνωρίστηκε ότι ο νους έπαιζε ρόλο στη θεραπεία ή ότι μπορεί επίσης να είναι η μοναδική βάση για την ασθένεια.[3]
Η αρχαία ελληνική ιατρική άρχισε να περιστρέφεται γύρω από τη Μιασματική Θεωρία. Η χυμική θεωρία αναφέρει ότι η καλή υγεία προέρχεται από την τέλεια ισορροπία των τεσσάρων χυμών: αίμα, φλέγμα, κίτρινη χολή και μαύρη χολή. Κατά συνέπεια, η κακή υγεία προέκυψε από ακατάλληλη ισορροπία των τεσσάρων χιούμορ. Ο Ιπποκράτης, γνωστός ως «Πατέρας της Σύγχρονης Ιατρικής»,[4] ίδρυσε ιατρική σχολή στην Κω και είναι η σημαντικότερη προσωπικότητα της αρχαίας ελληνικής ιατρικής.[5] Ο Ιπποκράτης και οι μαθητές του κατέγραψαν πολυάριθμες ασθένειες στο Ιπποκράτειο Σώμα και ανέπτυξαν τον όρκο του Ιπποκράτη για τους γιατρούς, ο οποίος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Αυτός και οι μαθητές του δημιούργησαν επίσης ιατρική ορολογία που είναι μέρος του λεξιλογίου μας σήμερα. Οι ιατρικές λέξεις περιελάμβαναν οξεία, χρόνια, επιδημία, έξαρση, υποτροπή και άλλες.[2] Οι συνεισφορές του Ιπποκράτη, του Σωκράτη και άλλων στην αρχαία ελληνική ιατρική είχαν διαρκή επιρροή στην ισλαμική ιατρική και τη μεσαιωνική ευρωπαϊκή ιατρική μέχρι που πολλά από τα ευρήματά τους τελικά έγιναν παρωχημένα τον 14ο αιώνα.
Η παλαιότερη γνωστή ελληνική ιατρική σχολή άνοιξε στην Κνίδο το 700 π.Χ. από τον Αλκμαίωνα, συγγραφέας της πρώτης ανατομικής συλλογής,[6] εργάστηκε σε αυτό το σχολείο και ήταν εδώ που καθιερώθηκε η πρακτική της παρατήρησης ασθενών. Παρά τον γνωστό σεβασμό τους για την αρχαία αιγυπτιακή ιατρική, οι προσπάθειες να διακρίνουν κάποια ιδιαίτερη επιρροή στην ελληνική πρακτική αυτή την πρώιμη εποχή δεν ήταν δραματικά επιτυχείς λόγω της έλλειψης πηγών και της πρόκλησης κατανόησης της αρχαίας ιατρικής ορολογίας. Είναι σαφές όμως ότι οι Έλληνες εισήγαγαν αιγυπτιακές ουσίες στη φαρμακοποιία τους και η επιρροή έγινε εντονότερη μετά την ίδρυση σχολής ελληνικής ιατρικής στην Αλεξάνδρεια.[7]