Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία (προπολεμικά)
βραβεία που απονεμήθηκαν το 1939 και 1940 στην Ελλάδα / From Wikipedia, the free encyclopedia
Τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία απονεμήθηκαν για πρώτη φορά το 1939,[1]για βιβλία που είχαν εκδοθεί το 1938 και αφορούσαν την ποίηση, το μυθιστόρημα, το δοκίμιο και το θέατρο. Ο νέος θεσμός υπαγόταν στη Γενική Διεύθυνση Γραμμάτων και Καλών Τεχνών του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας, με γενικό διευθυντή τον Κωστή Μπαστιά, και στεγαζόταν, στην οδό Φωκίωνος 7, διατηρώντας κάποια ανεξαρτησία από το υπόλοιπο υπουργείο Παιδείας της οδού Ευαγγελιστρίας. Στο ίδιο κτίριο στεγαζόταν και η Διεύθυνση Καλών Τεχνών με διευθυντή τον Παντελή Πρεβελάκη. Το 1940 απονεμήθηκαν τα λογοτεχνικά βραβεία για το έτος 1939 και τα κρατικά βραβεία σε σχολικά Θεατρικά έργα. Το 1941, λόγω πολέμου και Κατοχής δεν απονεμήθηκαν βραβεία.[2]
Στις 30 Ιανουαρίου 2011, η κριτικός της εφημρίδας Η Εποχή Μάρη Θεοδοσοπούλου έγραψε στην Κυριακάτικη στήλη της, για τα ξεχασμένα, προπολεμικά Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία [3]:
Τον Απρίλιο 1939, [ο Ιωάννης Μεταξάς ] είχε απονείμει τα πρώτα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας. Μπορεί σήμερα να ξενίζει, αλλά ως θεσμός τότε καθιερώθηκε και η πατρότητα ανήκει στον στενό συνεργάτη του, τον Κωστή Μπαστιά. Αυτό, επετειακά, αφού αύριο αναμένεται να ανακοινωθούν οι βραβευμένοι για τα βιβλία του 2009. Μακάρι να βρίσκονταν στο ύψος των πρώτων βραβευμένων, του Άγγελου Σικελιανού και του Κοσμά Πολίτη.
Η νεοελληνίστρια και κριτικός Λαμπρινή Κουζέλη έγραψε στο Βήμα:
Ξεχασμένη από το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού αλλά και από πολλούς μελετητές είναι η πρώτη, προπολεμική, περίοδος των βραβείων, τα οποία θεσπίζονται το 1931 με νόμο που υπογράφει ο τότε υπουργός Παιδείας Γεώργιος Παπανδρέου. Οκτώ χρόνια μεσολαβούν ως την πρώτη απονομή το 1939. [...] Η πρώτη από πολλές... Έπειτα ήρθαν ο πόλεμος και ο Εμφύλιος. Τα σχέδια της Πολιτείας για ενίσχυση των ελληνικών γραμμάτων μπήκαν στο συρτάρι. Τα βραβεία επανέρχονται το 1956 [...].[4]
Έξι χρόνια πριν την Λ. Κουζέλη, ο κριτικός βιβλίου του Βήματος Νίκος Μπακουνάκης, με την ευκαιρία των 50 χρόνων από την επανεκίνηση του θεσμού των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων το 1956, άνευ ουδεμίας κρατικής αναφοράς στην προπολεμική εποχή, έγραψε για τον Κωστή Μπαστιά και τα πρώτα βραβεία, λέγοντας:
Νομίζω ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το βάθος των θεσμών.[5]