Πρότυπος Κατάλογος Βασικών Φαρμάκων του ΠΟΥ
κατάλογος εγχειρήματος Wikimedia / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Πρότυπος Κατάλογος Βασικών Φαρμάκων του ΠΟΥ, που δημοσιεύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περιέχει τα φάρμακα που θεωρούνται πιο αποτελεσματικά και ασφαλή για να ικανοποιήσουν τις σημαντικότερες ανάγκες σε ένα σύστημα υγείας. Η λίστα συχνά χρησιμοποιείται από τις χώρες για να βοηθήσει στη δημιουργία των δικών τους τοπικών καταλόγων βασικών φαρμάκων.[1] Το 2016, περισσότερες από 155 χώρες έχουν δημιουργήσει εθνικές λίστες βασικών φαρμάκων με βάση τον πρότυπο κατάλογο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.[2] Αυτό περιλαμβάνει χώρες, τόσο στον αναπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Η λίστα είναι χωρισμένη σε θεμελιώδη στοιχεία και συμπληρωματικά στοιχεία. Τα θεμελιώδη στοιχεία είναι εκείνα που θεωρούνται ότι είναι οι πιο αποδοτικές επιλογές για βασικά προβλήματα υγείας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με λίγους επιπρόσθετους πόρους υγειονομικής περίθαλψης. Τα συμπληρωματικά στοιχεία είτε απαιτούν πρόσθετες υποδομές, όπως είναι οι ειδικά εκπαιδευμένοι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης ή διαγνωστικό εξοπλισμό ή έχουν χαμηλότερο λόγο κόστος-οφέλους.[3] Περίπου το 25% των στοιχείων βρίσκονται στο συμπληρωματικό κατάλογο.[4] Ορισμένα φάρμακα αναφέρονται τόσο ως θεμελιώδη όσο και συμπληρωματικά.[5] Αν και τα περισσότερα φάρμακα της λίστας είναι διαθέσιμα ως γενόσημα προϊόντα, το να προστατεύεται ένα φάρμακο από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν αποκλείει την ένταξη.[6]
Η πρώτη λίστα δημοσιεύθηκε το 1977 και περιλάμβανε 212 φάρμακα.[7] Ο ΠΟΥ ενημερώνει τη λίστα κάθε δύο χρόνια. Η 14η λίστα δημοσιεύθηκε το 2005 και περιείχε 306 φάρμακα.[8] Το 2015 δημοσιεύθηκε η 19η έκδοση του καταλόγου, που περιέχει περίπου 410 φάρμακα.[9] Η 20η έκδοση δημοσιεύθηκε το 2017.[10] Οι εθνικοί κατάλογοι περιέχουν μεταξύ 334 και 580 φάρμακα.
Ένας ξεχωριστός κατάλογος για παιδιά έως 12 ετών, που είναι γνωστός ως Πρότυπος Κατάλογος Βασικών Φαρμάκων του ΠΟΥ για Παιδιά, δημιουργήθηκε το 2007 και είναι στην 5η του έκδοση.[11] Δημιουργήθηκε για να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες των παιδιών λαμβάνονται συστηματικά υπόψη, όπως για παράδειγμα η διαθεσιμότητα των κατάλληλων σκευασμάτων.[12][13] Τα φάρμακα στη λίστα των παιδιών περιλαμβάνονται επίσης στην κύρια λίστα.[14] Η λίστα και οι σημειώσεις είναι βασισμένες στη 19η και 20η έκδοση της κύριας λίστας. Με α σημειώνεται ένα φάρμακο που βρίσκεται μόνο στο συμπληρωματικό κατάλογο.