Εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών (GnRH, Gonadotropin-Releasing Hormone), είναι ορμόνη που διεγείρει την έκκριση γοναδοτροπινών. Είναι ένα δεκαπεπτίδιο που παράγεται στον υποθάλαμο και ρυθμίζει την γαμετογένεση και την στεροειδογένεση. Η GnRH συνδέεται με υποδοχείς που βρίσκονται στην επιφάνεια των γοναδοτρόπων κυττάρων της πρόσθιας υπόφυσης, και διεγείρει την απελευθέρωση των γοναδοτροπινών. Οι γοναδοτροπίνες (LH, luteinizing hormone, ωχρινοποιητική ορμόνη και FSH, follicle-stimulating hormone, ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη) ρυθμίζουν την παραγωγή των γαμετών και των στεροειδών ορμονών του φύλου από τις γονάδες (ωοθήκες και όρχεις).
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η GnRH παράγεται κατά ώσεις κάθε 120-150 λεπτά. Η ασυνεχής απελευθέρωση της GnRH είναι βασική για τη σύνθεση και απελευθέρωση των γοναδοτροπινών. Η συνεχής χορήγηση GnRH προκαλεί απευαισθητοποίηση των υποδοχέων της στα γοναδοτρόπα κύτταρα της υπόφυσης και καταστέλλει την έκκριση των γοναδοτροπινών. Η απευαισθητοποίηση των υποδοχέων της GnRH αποτελεί τη βάση της κλινικής εφαρμογής των αναλόγων της GnRH, τα οποία παρουσιάζουν μακρά διάρκεια δράσης στους υποδοχείς.
Οι υποδοχείς της GnRH δρουν μέσω G πρωτεΐνης (Gq/11, Gs και Gi). Η Gq/11 πρωτεΐνη διεγείρει το σύστημα φωσφολιπάσης Cβ – τριφωσφορικής ινοσιτόλης – Ca2+ και προκαλεί τη σύνθεση και την έκκριση της LH και της FSH. Η διέγερση των υποδοχέων της GnRH αυξάνει και την δραστηριότητα της αδενυλοκυκλάσης αλλά το κυκλικό AMP δεν παίζει σημαντικό ρόλο στη δράση της GnRH.
Εκτός από τη διέγερση των γοναδοτρόπων κυττάρων της υπόφυσης η GnRH παρουσιάζει επίσης μια ποικιλία δράσεων σε άλλα κύτταρα της υπόφυσης ή σε άλλους ιστούς:
- νευροενδοκρινική δράση στα σωματοτρόπα κύτταρα: απελευθέρωση της αυξητικής ορμόνης σε ορισμένα είδη ψαριών
- παρακρινική δράση στον πλακούντα και στις γονάδες
- αυτοκρινική δράση στους νευρώνες GnRH, στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, και στα καρκινικά κύτταρα του μαστού, του προστάτη, του ενδομητρίου, των ωοθηκών, της υπόφυσης και του παγκρέατος
- νευροδιαβιβαστική/νευρορρυθμιστική δράση στο κεντρικό και στο περιφερικό νευρικό σύστημα (μεσεγκέφαλο και συμπαθητικά γάγγλια).