Φόρμα σονάτας
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο όρος φόρμα σονάτας (ιτ. Forma-Sonata, ή φόρμα Allegro σονάτας) αναφέρεται σε ορισμένη μορφολογική δομή η οποία συναντάται στο πρώτο μέρος της σονάτας, της συμφωνίας, του κοντσέρτου και των έργων μουσικής δωματίου της κλασικής περιόδου, εάν αυτό δεν έχει εισαγωγή (ιτ. Introduzione)· εάν το έργο έχει εισαγωγή (Largo, Grave ή Adagio), τότε η φόρμα σονάτας αντιπροσωπεύει μόνο το τμήμα του Allegro, από όπου προέρχεται και η ονομασία Allegro σονάτας η οποία χρησιμοποιόταν κατά την κλασσική περίοδο, με τον όρο φόρμα σονάτας να είναι μεταγενέστερος. Γι' αυτό και η φόρμα σονάτας μπορεί να βρεθεί όχι μόνο σε πρώτα μέρη, αλλά και σε άλλα που έχουν τον τίτλο Allegro.
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η σονάτα της προκλασικής περιόδου (βλ. τριο-σονάτα) δεν είναι γραμμένη σε φόρμα σονάτας, ενώ η φόρμα σονάτας χρησιμοποιήθηκε και μετά το τέλος της κλασικής περιόδου, από ρομαντικούς και σύγχρονους συνθέτες. Με την πάροδο του χρόνου ωστόσο ο όρος Allegro παρερμηνεύτηκε από συνθέτες που δε γνώριζαν την ιστορική του προέλευση, οι οποίοι έδωσαν εσφαλμένα τον τίτλο Allegro σε έργα που δεν ακολουθούσαν τη φόρμα σονάτας με αποτέλεσμα το Allegro να αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις απλά ένδειξη tempo.
Σε φόρμα σονάτας είναι γραμμένα όλα τα είδη του Allegro, όπως και αρκετά Andante· τα είδη του Allegro είναι:
- Allegro moderato: προέρχεται από το Allegro των 2/4 της εποχής μπαρόκ το οποίο έχει συχνό ισχυρό και συνεπώς μετριασμένο tempo σε σχέση με το κανονικό Allegro
- Allegro con spirito: πρόκειται για ένα Allegro με αντιστιξιακή γραφή, γι' αυτό ονομάζεται και "Allegro με πνεύμα"
- Vivace (ή Allegro vivace): δεν έχει ουσιαστική διαφορά με την ένδειξη Allegro· το Vivace σημαίνει ζωηρό, όπως και το Allegro με την εξαίρεση ότι το δεύτερο μπορεί να έχει πολύ σοβαρό χαρακτήρα αλλά παραμένει πάντα πολύ ενεργητικό
- Allegro assai: αρκετά γρήγορο Allegro
- Allegro molto: το γρηγορότερο Allegro
- Allegro con brio: το "con brio" δεν αποτελεί ένδειξη tempo, αλλά αφορά το χαρακτήρα που επιθυμεί ο Ludwig van Beethoven, στα έργα του οποίου και συναντάται αυτή η ένδειξη
- Presto: από τα ιταλικά που σημαίνει "νωρίς", "γρήγορα", αποτελεί ένδειξη "in uno" δηλαδή ότι υπάρχει μόνο ένας χτύπος για κάθε μέτρο