تاریخ سری مغولان
From Wikipedia, the free encyclopedia
تاریخ سری مغولان (به مغولی: ) کتابی است نوشته شده به زبان مغولی و نامدار به یوانچائوییشه، که در ۱۲۴۰م نوشته شدهاست.[1] این کتاب کتابی دربارهٔ مغولان و لشکرکشیهای آنان در زمان حیات چنگیز است.
این کتاب از هم دیدگاه تاریخی و هم از دید ادبی بسیار مهم است، به ویژه که به خوارزمشاهیان، بخشهای پردامنهای را اختصاص داده است.[1] تاریخ سری مغولان از معدود آثار نوشته شده و بازمانده از مغولان و تنها مدرکی است که نگاه آنان را به رویدادها تاریخی، بدون موشکافیهای ملتهای دیگر از آنان، نشان میدهد.[2]
تاریخ سری مغولان مشتمل بر روایاتی منظوم از سرچشمههای اسطورهای خاندان تموچین (چنگیزخان)، از هنگامی که نخستین پیشینیان مغولان از دریای تنگریس به سرچشمه رود آنان در مغولستان باختری آمدند، است و به بیان رخدادهای تاریخی آنان تا اواخر حکومت اوگتای، نخستین جانشین چنگیزخان میپردازد. گستره جغرافیایی رخدادهای مورد گفتگو در این اثر شامل برخی سرزمینهای آسیای مرکزی، مغولستان، چین، افغانستان و پاکستان میباشد.[2]
تاریخ سری مغولان از جهت این که نخستین منبع دست اوّل و اساسی در مطالعات مغولشناسی میباشد، از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ و میتواند گوشههای بسیاری از چگونگی تکوین و تشکیل حکومت مغول و زندگی تموچین، چنگیز را روشن سازد؛ و به همین دلیل است که بعدها خود منبعی دست اوّل برای تاریخ نویسان معتبر این عهد، چون عطا ملک جوینی، برای تدوین «تاریخ جهانگشای» و رشیدالدّین فضلاللّه، برای تدوین «جامع التّواریخ» گردید.[3]