دولومیت (کانی)
مادهای معدنی با فرمول شیمیایی CaMg(CO۳)۲ / From Wikipedia, the free encyclopedia
دولومیت یک مادهٔ معدنی با فرمول شیمیایی CaMg(CO۳)۲ است که در سه جهت، رخ کامل غیر قائمه دارد. بیشتر دولومیتها به رنگهای خاکستری مایل به کرم و سفید مایل به خاکستری یافت میشوند ولی برخی با رنگهای دیگری مانند سفید، زرد، سبز و سیاه هم دیده شدهاند. این کانی دارای وزن مخصوص ۲٫۶ گرم بر سانتیمتر مکعب، سختی آن ۴–۳٫۵ و دارای جلای شیشهای یا مرواریدی است.
دولومیت | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
ردهبندی | کانیهای کربنات |
فرمول شیمیایی (بخش تکراری) | CaMg(CO3)2 |
دستهبندی شرونتس-نیکل | 5.AB.۱۰ |
دستگاه بلوری | دستگاه بلوری ششگوشه (تریگونال) |
رده بلوری | تریگونال (۳) H-M symbol: (۳) |
گروه فضایی | R۳ |
ساختار بلوری | a = 4.8012(1), c = ۱۶٫۰۰۲ [Å]; Z = ۳ |
ویژگیها | |
رنگ | سفید، خاکستری تا صورتی |
رَخ | Perfect on {10۱1}، رخ تریگونال |
Tenacity | شکننده |
سختی موس | ۳٫۵ تا ۴ |
رنگ خاکه | سفید |
وزن مخصوص | ۲٫۸۴–۲٫۸۶ |
ویژگیهای ظاهری | تکمحوری (-) |
ضریب شکست | nω = ۱٫۶۷۹–۱٫۶۸۱ nε = ۱٫۵۰۰ |
دوشکستی | δ = ۰٫۱۷۹–۰٫۱۸۱ |
انحلالپذیری | انحلالپذیری ضعیف در محلول رقیق هیدروکلریک اسید |
منابع | [1][2][3][4][5] |
اجزاء تشکیلدهندهٔ دولومیت عمدتاً اکسید منیزیم (MgO) و آهک (CaO) هستند ولی ممکن است مواد دیگری چون اکسیدهای آهن، سدیم و پتاسیم نیز در ساختمان آنها یافت شود. این کانی حاوی (۳۰٫۴ درصد CaO)، (۲۱٫۹۲ درصد MgO) و (۴۷٫۷ درصد CO۲) است.
دولومیت به صورت لایههای عظیم با ضخامتهای چند ده فوتی یافت میشود. آنها حدود ۱۵٪ پوستهٔ زمین را میسازند و به مقدار زیاد در تمام نقاط دنیا یافت شدهاند و به عنوان یکی از اجزای رایج سنگهای رسوبی شناخته میشوند. سنگهای حاوی دولومیت را با همان نام دولومیت یا سنگ آهک دولومیتی میشناسند. کانیهای کربناته شامل کلسیت، آراگونیت و دولومیت هستند. شاید هیچ مادهٔ معدنی دیگری، مصارفی را که سنگ آهک و دولومیت دارند، نداشته باشد. سنگهای کربناته به خاطر خواص فیزیکی خود، پایههای اساسی صنعت مصالح ساختمانی را تشکیل میدهند و از بدو تمدن بشری مورد استفاده بوده و در حال حاضر نیز مصارف این سنگها رو به افزایش است.
سنگهای کربناته ۵۰٪ مخازن نفت و گاز دنیا و ۹۵٪ مخازن نفت و گاز ایران را شامل میشوند. رسوبات کربناته از کلسیت (کم یا پُرمنیزیم) یا آراگونیت و مقداری نیز دولومیت، پیریت و کوارتز، تشکیل شدهاند.