فرقه دموکرات آذربایجان
From Wikipedia, the free encyclopedia
فرقه دموکرات آذربایجان (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان دموکرات فرقهسی) نام حزبی سیاسی است که در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ در تبریز، سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی[5][6] در تبریز اعلام موجودیت نمود. این حزب با انتشار بیانیهای ۱۲ مادهای به زبانهای ترکی و فارسی به رهبری جعفر پیشهوری و همراهی چندین فعال سیاسی آذربایجانی دیگر تشکیل شد. اختیارات گستردهتر محلی از لحاظ اداری، تدریس زبان ترکی آذربایجانی در مدارس در کنار زبان فارسی و اصلاحات ارضی و اقتصادی از جمله مهمترین خواستههایی بود که در توضیح اهداف و خواستههای این تشکل جدید سیاسی عنوان شده بود.[7] ماجرای تأسیس و نابودی حکومت خودمختار آذربایجان توسط فرقه به بحران ایران که یکی از سرآغازهای جنگ سرد بود معروف است. تأسیس این گروه بر اساس تصمیم دفتر سیاسی حزب کمونیست شوروی انجام شد و فرقه مورد حمایت شوروی قرار داشت.[8][9][10]
حزب دموکرات آذربایجان | |
---|---|
رهبر | جعفر پیشهوری |
بنیانگذار | میرجعفر باقروف[1] میرزا ابراهیموف[1] صمد وورغون[1] حیدر حسیناف[1] |
بنیانگذاری | ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ |
انحلال و برچینش | 1960[2] |
پیشین | شاخه آذربایجانی حزب توده ایران |
روزنامه | آذربایجان |
مرام سیاسی | انترناسیونالیسم[3] کمونیسم مارکسیسم-لنینیسم |
وابستگی ملی | جبهه مؤتلف احزاب آزادیخواه (۱۳۲۵-۱۳۲۷) |
وبگاه | |
در ۲۱ آذر ۱۳۲۵، سیصد شورشی از فرقه در درگیریها، جانشان را از دست دادند؛ سی نفر به جوخه آتش سپرده شد؛ هزار و دویست نفر به شوروی گریختند. بریا ناپدید گشت؛ شبستری و جاوید به تهران فرستاده شدند، ولی قوام از آنها در مقابل شاه محافظت کرد؛ بقیه منجمله پیشهوری به شوروی رفتند؛ گفته شده که دو سال بعد، پیشهوری در سانحه رانندگی خارج از باکو، جان باخت.[4] |