فهرست امپراتوران روم
From Wikipedia, the free encyclopedia
فهرست فرمانروایان روم در زیر آورده شدهاست. این عنوان (فرمانروا، فرمانده) پادشاهی روم از درون جمهوری روم و پس از آنکه این جمهوری به قدرتی غالب در اروپا بدل شد بهوجود آمد و ویژگی آن، یکپارچگی قدرت در دستان تنها یک تن بود تا در دستان سنا و مردم روم.
آگوستوس (به معنای همایونفر که لقب اُکتاویانوس است، تا پیش از وی این لقب فقط برای اماکن و اشیاء به کار می رفت و با این لقب هالهای قدسی و الهی به دور او کشیده شد[1]) را نخستین فرمانروای روم میشناسند. اما او که برای حفظ چهرهٔ قانون، دوراندیشی پیشه کردهبود، هیچ عنوان خاصی را در دوران پادشاهی برای خود برنگزید و تنها خود را با لقب افتخاری و از پیش موجود Princeps Senatus بهمعنای فرد عالی رتبه سنا مطرح ساخت.
تا پیش از آگوستوس و در دوران جمهوری روم، واژه امپراتور تنها به معنای فرمانده ارتش روم به کار میرفت، اما از زمان اُکتاویانوس که وی اختیارات بسیار گستردهای به دست آورد، این کلمه معنای امروزین خود را یافت[2].
در این باره، ویل دورانت در مجموعه تاریخ تمدن جلد سوم میگوید:
"جمهوری در فارسالوس مرد و انقلاب در آکتیون به فرجام رسید. روم آن دور مقدر را که هم افلاطون میشناخت و هم ما میشناسیم پیموده بود؛ پادشاهی، آریستوکراسی، الیگارشی، دموکراسی، آشوب انقلابی، و دیکتاتوری. یک بار دیگر، در جزر و مد عظیم تاریخ، عصری از آزادی به سر رسیده و دورانی از نظم آغاز شده بود[3]
واژهٔ امروزی امپراتور نگارش فارسی Imperator در لاتین است که از راه انگلیسی به زبان ما آمده است. این لقب از سوی ارتش به یک فرمانده موفق داده میشد. بهترین برابر فارسیِ این واژه فرمانروا و فرمانده همه نیروهاست؛ چرا که از فعل imperō بهمعنای «من فرمان میدهم» و «من دستور میدهم» برگرفتهاند.