نبرد ملازگرد
عامل اصلی ایجاد جنگ های صلیبی / From Wikipedia, the free encyclopedia
نبرد مَلازگِرد. نبردی میان نیروهای امپراتوری سلجوقی به فرماندهی آلپ ارسلان و نیروهای امپراتوری بیزانس به فرماندهی رومانوس دیوژن بود که نزدیکی شهر مانزیکرت (ملازگرد فعلی در استان موش در ترکیهٔ امروزی) در ۲۶ اوت سال ۱۰۷۱ میلادی رخ داد. این نبرد یکی از تأثیرگذارترین نبردهای تاریخ به حساب میآید و شروعی برای ترکسازی آناتولی بود.[6] پیروزی در این نبرد برای ترکهای مهاجر در قرن ۱۱ میلادی به منزله اجازه ورود به آسیای صغیر بود. امپراتوری بیزانس پس از شکست سنگین در این نبرد، از مسیحیان اروپای غربی درخواست کمک کرد که به برپا شدن جنگهای صلیبی منجر شد.[7]
در درستی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد. |
نبرد ملازگرد | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگهای سلجوقیان و بیزانس | |||||||
مینیاتوری فرانسوی از سده پانزدهم میلادی | |||||||
| |||||||
طرفهای درگیر | |||||||
امپراتوری سلجوقی، مزدوران کومان و پچنگ | امپراتوری بیزانس، مزدوران فرانک، روس، نورمن، گرجی، ارمنی، بلغار، پچنگها و کومانها | ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
آلپ ارسلان افشین بیگ ارتق بیگ سلیمان بن قتلمش |
رومانوس چهارم (اسیر) نیکفوروس بریانوس تئودور آلیاتس آندرونیکوس دوکاس | ||||||
قوا | |||||||
۱۵ تا ۲۰ هزار نفر | ۴۰ تا ۲۰۰ هزار نفر |
حملات ترکان به قلمرو امپراتوری بیزانس و پیشروی آنها در داخل اراضی بیزانس از زمان طغرل بیگ آغاز شده بود و در زمان آلپ ارسلان شدت یافته و امپراتوری بیزانس را در تنگنا قرار دادهبود. از این رو، بیزانسیها برای پاسخ به این حملات اقدام تدارکات جهت نبرد کردند، اما با وجود برتری عددی، به دلیل ناهمگونی لشکر بیزانس و خیانتهایی که از جانب سران سپاه صورت گرفت و همچنین تاکتیک کارآمدی که آلپ ارسلان برای نبرد در پیش گرفت، در میدان نبرد در موضع ضعف قرار گرفتند و در مقابل لشکر سلجوقی تاب مقاومت نیاوردند و هزیمت شدند و نبرد با شکست قطعی بیزانسیها و به اسارت درآمدن امپراتورشان (رومانوس چهارم دیوژن) به پایان رسید. این نخستین بار در تاریخ بود که یکی از امپراتوران بیزانس به اسارت مسلمانان درمیآمد و لشکرشان نیز به کلی نابود میگشت.
پس از این نبرد آلپ ارسلان در مقابل امپراتور بیزانس رأفت نشان داد و او را بخشید و قرارداد مصالحهای را به امضا رساند که سیادت امپراتوری سلجوقی را تثبیت میکرد، اما پس از این مصالحه و عملی نشدن مفاد آن، حملات از سرگرفته شد و در آناتولی با قدرت تمام به پیشروی پرداختند و طی مدت کوتاهی تقریباً تمام آن را از سلطه امپراتوری بیزانس خارج ساختند و حکومت سلجوقیان روم را پی افکندند. این نبرد از چند لحاظ حائز اهمیت است؛ نخست راه ورود ترکان مهاجر به غرب برای ورود به قلمرو بیزانس و آناتولی مرکزی ایجاد کرد، دوماَ مشکل اسکان ترکان مهاجر را حل کرد، سوماَ با تشکیل سلسله سلجوقیان روم و تصرف تدریجی آناتولی توسط ترکان مسلمان، خطر بیزانس برای خلافت عباسی و امپراتوری سلجوقی را رفع کرد و با تصرف نهایی آناتولی و تسخیر شهرهای مقدس مسیحیان و در معرض خطر قرار دادن قسطنطنیه، پایتخت امپراتوری بیزانس جامعه مسیحیت را به فکر بسیج علیه مسلمانان انداخت و زمینهای برای جنگهای صلیبی فراهم ساخت. همچنین زمینهای برای قدرتگیری ترکان عثمانی در دو قرن بعد شد.